Ulozi su veliki: ne samo za nacije direktno uključene u Crveno more i Mediteran, već i za cjelokupnu globalnu geoekonomsku ravnotežu. A da je "Mare Nostrum" manje brojao, mi Italijani bismo prvi izgubili
od Paola Giordanija – predsjednika Međunarodnog diplomatskog instituta
Šest mjeseci nakon sukoba u Gazi, globalne ekonomske reperkusije izgledaju suzdržane, a tržište nafte je neobično imuno na potrese koji obično prate bliskoistočne krize. Međutim, mirnoća tržišta ne bi trebala zavaravati: geopolitičke tenzije uskoro bi mogle eksplodirati u veći sukob.
Od novembra, jemenski Huti pobunjenici, nedržavni akteri i članovi Osovine otpora, intenzivirali su raketne i bespilotne napade na trgovačka plovila koja prolaze kroz Crveno more. Ova vitalna ruta povezuje Evropu sa Azijom, prolazi kroz Suecki kanal i Bab al-Mandeb, i odgovorna je za 12% globalne trgovine, 40% trgovine između Evrope i Azije, 30% globalnog transporta kontejnera, 12% nafte i 1,8% globalnog LNG-a. Ozbiljnost ovih napada bila je tolika da su čak i industrijski divovi, kao npr Tesla, morali su zaustaviti proizvodnju, fenomen koji nije viđen od krize Covid-19. Iznenađujuće, inflacija nije pretrpjela efekte za koje se strahuje, dijelom zahvaljujući sposobnosti sektora brodarstva, koji je u periodu viška kapaciteta, da apsorbuje šok. Međutim, za luke na Mediteranu, uključujući i italijanske, to je dovelo do smanjenja vezova za 20%.
Zapadne pomorske misije, Prosperity Guardian (anglo-američki) e Aspides (evropske) su raspoređene u odbranu slobode plovidbe i iako su postigle određene uspjehe, ne garantuju nesmetan pomorski saobraćaj. Uprkos tome, napadi i dalje traju i više od polovine pomorskog saobraćaja i dalje izbjegava Crveno more, uz značajne gubitke za Egipat, koji 2% svog BDP-a potiče od prava prolaza kroz Suecki kanal. Ostaje neizvjesno da li će misije moći vratiti normalnost ili će biti neophodno masovnije raspoređivanje vojske, što je rješenje koje je možda dugoročno neodrživo za Evropu i primorske zemlje.
Theeskalacija sukoba, uz direktnu umiješanost Irana, moglo bi dodatno pogoršati situaciju u Crvenom moru. Huti, ojačani tokom desetogodišnjeg građanskog rata u Jemenu, spremni su da masovno intervenišu uz Islamsku Republiku i neće biti lako neutralisani sporadičnim vojnim akcijama.
Suočeni s ovim scenarijem, potreba za deeskalacijom u Gazi i regionalnom stabilnošću je hitnija nego ikad. Od suštinskog je značaja da Evropa promoviše diplomatsku i ekonomsku posvećenost u cilju ponovnog uspostavljanja mira i garantovanja trajne bezbednosti. Sa ove tačke gledišta, članstvo EU, kao „posmatrača“, Džibutijevskom kodeksu ponašanja i amandmanu iz Džede, koje je 2017. godine potpisalo 17 država severozapadnog Indijskog okeana u cilju promovisanja regionalne saradnje i jačanja sposobnosti potpisnica da se suprotstavi rastućim prijetnjama pomorskoj sigurnosti u Adenskom zaljevu i Crvenom moru. Članstvo je objavljeno u ponedjeljak, 22. aprila. Ulozi su veliki: ne samo za nacije direktno uključene u Crveno more i Mediteran, već i za cjelokupnu globalnu geoekonomsku ravnotežu. A ako je “Mare Nostrum” da je manje važno, mi Italijani bismo prvi izgubili.
Pretplatite se na naše novine!