(του Giuseppe Paccione) Τώρα που η Μόσχα εξαπέλυσε επιθετική επίθεση σε ένα κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος όπως η Ουκρανία, μέλος των Ηνωμένων Εθνών, υποκείμενο διεθνούς δικαίου και με διεθνή προσωπικότητα, η διεθνής κοινότητα βρέθηκε απροετοίμαστη να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της σοβαρότερης κρίσης της αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην παλιά Ευρώπη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Καθώς τα πολεμικά γεγονότα στην Ουκρανία συνεχίζονται, νομίζω ότι είναι ενδιαφέρον να αναφερθούμε σε μια από τις στρατιωτικές οργανώσεις, περιφερειακού χαρακτήρα, και στον ρόλο της, δηλαδήΟργανισμός Βορειοατλαντικής Συνθήκης (ΝΑΤΟ).
Συχνά τίθεται το ερώτημα αν η Ατλαντική Συμμαχία εμπλέκεται στη ρωσο-ουκρανική πολεμική σύγκρουση, πραγματικά δεν είναι για το απλό γεγονός ότι το ουκρανικό κράτος δεν είναι μέλος του Ατλαντικού Συμφώνουπαρά τη φιλοδοξία του να γίνει μέλος πολύ σύντομα. Αυτό δείχνει, πρώτα, Αυτή η casus foederis o τύπος συλλογικής άμυνας εγγυάται ο περίφημος άρθρο V:
"τα μέρη συμφωνούν ότι μια ένοπλη επίθεση εναντίον ενός ή περισσοτέρων από αυτά στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική θα θεωρηθεί ως άμεση επίθεση εναντίον όλων των μερών, και κατά συνέπεια συμφωνούν ότι εάν συμβεί μια τέτοια επίθεση, καθένα από αυτά, κατά την άσκηση του δικαιώματος ατομική ή συλλογική αυτοάμυνα, αναγνωρισμένη από το άρθ. 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, θα βοηθήσει το μέρος ή τα μέρη που δέχονται επίθεση με αυτόν τον τρόπο λαμβάνοντας αμέσως, μεμονωμένα και σε συνεννόηση με τα άλλα μέρη, τη δράση που κρίνει αναγκαία, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ένοπλης δύναμης, για την αποκατάσταση και διατήρηση της ασφάλειας στην περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού. Οποιαδήποτε τέτοια ένοπλη επίθεση και όλα τα μέτρα που λαμβάνονται ως αποτέλεσμα αυτής θα τίθενται αμέσως υπόψη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτά τα μέτρα θα λήξουν όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την αποκατάσταση και διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας».
Αυτό το άρθρο δεν διακυβεύεται, το οποίο δεν συνεπάγεται αυτόματη εγγύηση βοήθειας, αν και κάθε κράτος μέρος θα πρέπει να παρέχει τη βοήθεια που κρίνει απαραίτητη.
Ωστόσο, η Ατλαντική Συμμαχία δεν είναι καθόλου ανεπηρέαστη, καθώς η Polonia, την Ρουμανία, την Σλοβακία και l 'Ουγγαρία σύνορα στοΟυκρανία και μαζί με Bulgaria, Δημοκρατία της Τσεχίας και οι τρεις Εσθονικά κράτη της Βαλτικής, Λετονίας e Λιθουανικά διεκδικούσαν το ρήτρα διαβούλευσης σύμφωνα με το οποίο το άρθρο IV αναφέρει ότι
«Τα μέρη θα διαβουλεύονται όποτε, κατά τη γνώμη ενός από αυτά, απειλείται η εδαφική ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλεια ενός από τα μέρη»..
Υπό την έννοια ότι τα κράτη μέλη θα μπορούν να πραγματοποιούν διαβουλεύσεις όποτε κάποιο από αυτά θεωρεί ότι απειλείται η εδαφική τους ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία και η ασφάλειά τους. Μια τέτοια ρήτρα θα μπορούσε να σημαίνει, για παράδειγμα, την απόφαση να ληφθούν πρόσθετα μέτρα κατά μήκος των ορίων της συμμαχίας. Η πρακτική μας θυμίζει ότι το 2020 το Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, είχε επικαλέστηκε τη ρήτρα διαβούλευσης, μετά την απώλεια του στρατού της στη Συρία. Δεν είναι η πρώτη φορά που ένα κράτος μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας επικαλείται το Άρθρο IV για την Ουκρανία, όπως έκανε το 2014, όταν η Πολωνία, μετά τη ρωσική εισβολή στην Κριμαία, προσέφυγε στην ρήτρα διαβούλευσης. Επομένως, τυχόν πρόσθετα αμυντικά μέτρα που λαμβάνονται από το Ατλαντικό Συμβούλιο για την ενίσχυση της ασφάλειας των κρατών μελών του θα εγκρίνονται μέσω του Άρθρου IV του Χάρτη του Ατλαντικού.
Όσον αφορά το ερώτημα εάν η Ατλαντική Συμμαχία δεν θα κάνει κανένα βήμα, μπορούμε να πούμε ότι απαντά σε πραγματικό χρόνο στη ρωσική επιθετική ενέργεια εναντίον μιας ανεξάρτητης χώρας και ενός μέλους της ανθρώπινης οικογένειας, λαμβάνοντας μέτρα για την ενίσχυση της άρθρωσης ασφαλείας της κράτη μέλη κατά μήκος της ανατολικής πλευράς του.
Για αρκετές εβδομάδες οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους έχουν αναπτύξει επιπλέον στρατιωτικά στρατεύματα για να ενισχύσουν τις ομάδες μάχης - Ενισχυμένη παρουσία προς τα εμπρός - ιδρύθηκε από το ΝΑΤΟ στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Κριμαία το 2014, με παρουσία στα εδάφη της Εσθονίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας και της Πολωνίας, τα οποία είναι πολυεθνικά και έτοιμα να πολεμήσουν. Η παρουσία τους καθιστά σαφές ότι μια επίθεση σε ένα συμμαχικό κράτος θα θεωρείται επίθεση σε ολόκληρη τη συμμαχία. Ο στόχος αυτής της ενίσχυσης είναι τριπλός: πρώτον, είναι απαραίτητο να αποτραπεί η Μόσχα από την κλιμάκωση, ηθελημένα ή τυχαία, της κατάστασης κατά μήκος των συνόρων ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Δεύτερον, για να καθησυχάσουν τα ανατολικά μέλη της συμμαχίας που ενδιαφέρονται ότι, για μεγάλο χρονικό διάστημα, φοβούνται τις εξελίξεις της ρωσικής δράσης που λαμβάνουν χώρα στο ουκρανικό έδαφος που συνορεύει ακριβώς με τα συμμαχικά κράτη του ΝΑΤΟ· Τρίτον, για να βοηθήσει στην υπεράσπιση των προαναφερθέντων χωρών-μελών, εάν οι ρωσικές δυνάμεις εισέλθουν στο έδαφος της συμμαχίας.
Αυτές οι ομάδες μάχης αντιπροσωπεύουν μόνο ένα από τα πολλά μέτρα προσαρμογής που ενέκρινε το Ατλαντικό Συμβούλιο κατά τη διάρκεια της ρωσικής δράσης για την προσάρτηση του παραρτήματος της Κριμαίας, η οποία ήταν μια εδαφική λωρίδα υπό την ουκρανική κυριαρχία. Άλλα ενδιαφέροντα βήματα περιελάμβαναν την ίδρυση του Κοινή Ομάδα Εργασίας Πολύ Υψηλής Ετοιμότητας, ιδρύθηκε το 2014 ως απάντηση στις κρίσεις στη Μέση Ανατολή και την επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, και είναι μόνιμα διαθέσιμο να κινηθεί σε λίγες μέρες για να υπερασπιστεί οποιαδήποτε χώρα-μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας, θεωρείται επίσης στοιχείο μέγιστης ετοιμότητας της Δύναμης αντίδραση του ΝΑΤΟ.
Θεωρήθηκε ότι ήταν η αιχμή του δόρατος της δύναμης του ΝΑΤΟ. Τώρα ενεργοποιήστε το Κοινή Ομάδα Εργασίας Πολύ Υψηλής Ετοιμότητας θα μπορούσε να είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, το οποίο θα μπορούσε να κινδυνεύσει να αυξήσει την κλιμάκωση της έντασης με τη Ρωσία.
Ειδικός στο Διεθνές Δίκαιο και την Ιταλική Στρατηγική Διακυβέρνηση