(του Massimiliano D'Elia) Ιταλική εξωτερική πολιτική; Ένα ερώτημα που είναι πραγματικά δύσκολο να απαντηθεί, ειδικά επί των ημερών της κιτρινόκόκκινης κυβέρνησης. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε αν είμαστε στο πλευρό των ΗΠΑ ή αν τείνουμε προς την Κίνα, αν είμαστε με τη Γαλλία και τη Γερμανία ή αν κλείνουμε το μάτι στην Τουρκία. Το αστείο στη Λιβύη όπου κάποτε ήμασταν οι κύριοι εμπορικοί εταίροι και όχι μόνο. Η Ιταλία ήταν πάντα στο πλευρό του προέδρου της κυβέρνησης εθνικής συμφωνίας, Fayez al Serraj, δεν παρείχε ποτέ την υποστήριξη που ζητήθηκε επί τόπου, βασιζόμενη αποκλειστικά και μόνο στις υποδείξεις των Ηνωμένων Εθνών, δηλαδή να προτιμήσει την πολιτική λύση για να τερματιστεί ο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ του al Serraj και του άρχοντα της Τριπολιτανίας στρατηγού Kalifa Haftar.
Το 2016, η Ιταλία τοποθέτησε ένα στρατιωτικό νοσοκομείο κοντά στη Μισράτα, ένα στρατηγικό σημείο λόγω της εγγύτητάς της στο λιμάνι και για τον έλεγχο της ανατολικής Μεσογείου. Για λιγότερο από ένα χρόνο, ωστόσο, η Τουρκία έχει μπει στο προσκήνιο στη Λιβύη, η οποία υποστηρίζει στρατιωτικά τα στρατεύματα του al Serraj, ενώ η Ρωσία έχει υποστηρίξει τις πολιτοφυλακές του στρατηγού Haftar με μέσα και εκπαίδευση. Η εξωτερική υποστήριξη στις δύο παρατάξεις σημαίνει ότι στο έδαφος υπάρχει ένα είδος αντιστάθμισης των δυνάμεων χωρίς να έχει γίνει τίποτα όσον αφορά τις κατακτήσεις και τις νέες θέσεις. Η είδηση ότι στη Λιβύη τα μέρη κήρυξαν κατάπαυση του πυρός ενώ ο Χάφταρ άνοιξε ξανά τις πετρελαιοπηγές στα ανατολικά της χώρας (προς ικανοποίηση των Noc και Eni) απέχει μόλις λίγες ώρες. Ο Fayez al Serraj ανακοίνωσε επίσης ότι ξεκινά τη διαδικασία που σύντομα θα οδηγήσει τη χώρα σε ελεύθερες και δημοκρατικές εκλογές.
Επιστρέφοντας στο αστείο: οι Τούρκοι μπήκαν στη Μισράτα και οι Ιταλοί στρατιώτες έπρεπε να μεταφέρουν το νοσοκομείο τους σε πιο «λειτουργική» θέση, δικαιολόγησε το υπουργείο Άμυνας.
Μετά από αυτή την «ταχεία προσάρτηση» ο Ιταλός πρωθυπουργός, Giuseppe Conte είχε μια ωριαία τηλεφωνική συνομιλία με τον νούμερο ένα της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: κατάφερε να αποσπάσει όχι μια συγγνώμη ή περαιτέρω διευκρίνιση, αλλά κάποιες οικονομικές-εμπορικές παραχωρήσεις. Το σίγουρο είναι ότι ο υπουργός Εξωτερικών μας, Luigi Di Maio ο οποίος στο μεταξύ είχε φωτογραφηθεί σε ένα πολυτελές γιοτ στη Σαρδηνία θα έπρεπε να είχε ακούσει τα αιτήματα του al Serraj που μας ζήτησε, πρώτα με δεδομένο τον ιστορικό σύνδεσμο, μεγαλύτερο ενδιαφέρον και υποστήριξη. Η Τουρκία εκμεταλλεύτηκε την ιταλική και γενικά διεθνή αδιαφορία, η οποία στο μεταξύ έχει συνάψει και σιδερένιο σύμφωνο με το πολύ πλούσιο Κατάρ.
Η κυβέρνηση της Λιβύης παραχώρησε στην Τουρκία το λιμάνι Misrata, στον Κόλπο της Σύρτης, στρατηγική βάση για ναυτικές επιχειρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο, και το αεροδρόμιο al Watiya, στην Τριπολιτάνα, για 99 χρόνια. Η Τουρκία, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης, έχει έχει ήδη στείλει 50 αεροσκάφη.
Η συμφωνία, γράφει η Repubblica, υπεγράφη στις 17 Αυγούστου κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Τούρκου υπουργού Άμυνας Hulusi Aktar μαζί με τον συνάδελφό του από το Κατάρ, Khaled al Attiyah. Τώρα θα εναπόκειται στη χρηματοοικονομική κυβέρνηση της Ντόχα, στενού συμμάχου της Άγκυρας, να καλύψει το κόστος της ανοικοδόμησης της Λιβύης. Ωστόσο, η Γερμανία δεν είναι άγνωστη στο σύμφωνο: την ίδια μέρα στην Τρίπολη βρέθηκε και ο υπουργός Εξωτερικών του Βερολίνου, Χάικο Μάας, η παρουσία του οποίου αποδίδεται, σύμφωνα με ορισμένους παρατηρητές, στη γερμανική υποστήριξη προς την Τουρκία στη Μεσόγειο, ενώ η Γαλλία από Ο Εμανουέλ Μακρόν τοποθετείται σκληρά εναντίον της Άγκυρας.
Σε αντάλλαγμα, η Ιταλία απέκτησε αυτό που είχε ήδη, τη δυνατότητα για τα πλοία της ENI να μπορούν να κάνουν γεώτρηση στη θαλάσσια περιοχή που προέβλεπε το Μνημόνιο που υπογράφηκε τον Νοέμβριο του 2019 από την Τουρκία και τη Λιβύη.
Ένταση με την Ιταλία
Τον Φεβρουάριο του 2018, όταν το ιταλικό πλοίο Saipem 12000, νόμιμα καθ' οδόν προς τα κυπριακά ύδατα όπου επρόκειτο να εκτελέσει κάποιες εργασίες, ακινητοποιήθηκε από το τουρκικό ναυτικό και αναγκάστηκε να επιστρέψει. Στην πραγματικότητα, η Ιταλία, που έχει εκεί όχι μόνο σημαντικά αλλά και νόμιμα συμφέροντα, σήμερα όπως και τότε αδυνατεί να απεγκλωβιστεί από τη λαβή των τουρκικών προκλήσεων. Η χώρα μας πήρε τις παραχωρήσεις νόμιμα, ενώ η Τουρκία βρίσκεται στο μοχλό της παρανομίας. Κι αυτό γιατί οι αποφάσεις που έλαβε η Λευκωσία είναι πολιτικές επιλογές της μοναδικής διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Κύπρου, η οποία ανήκει και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενώ ο ισχυρισμός της Άγκυρας βασίζεται στην τοποθέτηση ενός κράτους, όπως αυτό που βρίσκεται στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού, που αναγνωρίζεται μόνο από την ίδια την Τουρκία.