Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ επανέλαβε αυτή την εβδομάδα ότι, σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, η ελεύθερη ναυσιπλοΐα αποτελεί αναμφισβήτητο παράγοντα. Η θάλασσα είναι μια ουσιαστική οδός επικοινωνίας για το παγκοσμιοποιημένο παγκόσμιο εμπόριο, δεδομένου ότι περίπου το 80% του εμπορίου ταξιδεύει με ένα στόλο 105.000 πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, πετρελαιοφόρων και εμπορικών πλοίων που πλέουν στις θάλασσες μέρα και νύχτα.
Massimiliano D'Elia
Οι επιθέσεις των ανταρτών Χούτι της Υεμένης στην Ερυθρά Θάλασσα ανάγκασαν πολλά πλοία να αλλάξουν πορεία και να κάνουν πολύ μεγαλύτερες διαδρομές γύρω από το Κέρας της Αφρικής, μειώνοντας έτσι τη δραστηριότητα εμπορευματοκιβωτίων στη Διώρυγα του Σουέζ κατά 90% (το ένα τρίτο της παγκόσμιας θαλάσσιας κυκλοφορίας διέρχεται από την Ερυθρά Θάλασσα ). Η διαδρομή είναι ζωτικής σημασίας για το εμπόριο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, καθώς και για τη μεταφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αντιμέτωπες με πολύ μεγαλύτερα ταξίδια και υψηλότερη κατανάλωση καυσίμου, καθώς και υψηλότερα ασφάλιστρα, οι ναυτιλιακές εταιρείες αναπόφευκτα θα μετακυλίσουν το αυξημένο κόστος στις οικονομίες των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών.
Εκτός από τους υποστηριζόμενους από το Ιράν Χούτι, οιΑιθιοπία, που δεν έχει πρόσβαση στη θάλασσα, «νοικιάζει» ολόκληρη ναυτική βάση στην Ερυθρά Θάλασσα στη γειτονική Σομαλιλάνδη. ο η διώρυγα του Παναμά ξεμένει από νερό και οι εμπορικοί δρόμοι επεκτείνονται προς την Αρκτική, λόγω της τήξης των παγετώνων, ενώ η έκρηξη της πράσινης ενέργειας καταλύει τον αγώνα εξόρυξης στρατηγικών πόρων από τον βυθό της θάλασσας.
Η διαταραχή στην ανοιχτή θάλασσα είναι πλέον μια πραγματικότητα που απαιτεί συντονισμένη παγκόσμια αντίδραση, διότι η ασφάλεια και η σταθερότητα των θαλάσσιων περιοχών είναι θεμελιώδεις για την παγκόσμια οικονομία. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να δράσουμε αποφασιστικά για την αποτροπή απειλών και τη διατήρηση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας, βασική αρχή του διεθνούς ναυτικού δικαίου.
Ο αγώνας για τη θαλάσσια κυριαρχία
Ο αγώνας για ναυτική κυριαρχία επηρεάζει το ελεύθερο εμπόριο και την παγκόσμια ασφάλεια. Σε διάφορες περιοχές του κόσμου, παρατηρούμε μια όξυνση των θαλάσσιων εντάσεων. Στη Μαύρη Θάλασσα σημειώνονται συνεχόμενα επεισόδια λόγω της παρουσίας ναρκών και των κατεστραμμένων πολεμικών πλοίων, ενώ η Ουκρανία συνεχίζει τον πόλεμο για να απωθήσει το ρωσικό ναυτικό μακριά από την Κριμαία. Στη Βαλτική Θάλασσα και τη Βόρεια Θάλασσα, στην πραγματικότητα, πολεμάμε ένα «σκιώδης πόλεμος” που έχει ως στόχος αγωγούς αερίου και υποθαλάσσια καλώδια. Στην Ασία, ωστόσο, γινόμαστε μάρτυρες της μεγαλύτερης ξένης στρατιωτικής ναυτικής συγκέντρωσης από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, λόγω των κινεζικών φιλοδοξιών στο νησί της Ταϊβάν και της κυριαρχίας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και στον Ινδικό Ωκεανό.
Αυτή η σειρά γεγονότων σηματοδοτεί μια βαθιά αλλαγή στη σταθερότητα των ωκεανών του πλανήτη. Παρά μια ακόμα εξαιρετικά παγκοσμιοποιημένη οικονομία, οι ανταγωνισμοί υπερδυνάμεων και η παρακμή των παγκόσμιων κανόνων εντείνουν τις γεωπολιτικές εντάσεις. Οι ωκεανοί, που θεωρούνταν πάντα σταθερή ζώνη από το 1945, αποτελούν πλέον τόπο σκληρής αντιπαράθεσης και έντασης, γυρίζοντας το ρολόι της ιστορίας πίσω στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Η θάλασσα ως στρατηγικός δρόμος επικοινωνίας
Από τη δεκαετία του 90, ο κόσμος της θάλασσας έχει υποστεί την εκθετική ανάπτυξη της παγκοσμιοποίησης και της αμερικανικής υπεροχής. Επί του παρόντος, το 62% των εμπορευματοκιβωτίων μεταφέρεται από πέντε ασιατικές και ευρωπαϊκές εταιρείες, το 93% των πλοίων κατασκευάζεται από την Κίνα, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα και το 86% διατίθεται στο Μπαγκλαντές, την Ινδία ή το Πακιστάν. Το Ναυτικό των Ηνωμένων Πολιτειών διαδραμάτισε κυρίαρχο ρόλο διασφαλίζοντας την ασφάλεια των θαλασσών με 300 πολεμικά πλοία και 340.000 ναύτες. Η Κίνα σήμερα με 340 πολεμικά πλοία αμφισβήτησε την πρωτοκαθεδρία του Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών στον Ινδο-Ειρηνικό. Άλλοι μη κρατικοί παράγοντες, όπως οι Χούτι στην Ερυθρά Θάλασσα (χρηματοδοτούμενοι και υποστηριζόμενοι από το Ιράν), δείχνουν πώς το παγκόσμιο θαλάσσιο εμπόριο μπορεί να αποσταθεροποιηθεί με λίγους πόρους και χωρίς να επενδύονται μεγάλα χρηματικά ποσά σε ιδιαίτερα εξελιγμένα όπλα.
Δεν βοηθάει το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν επικυρώσει το σημαντικό παγκόσμιο δίκαιο της θαλάσσιας συνθήκης. Ούτε η Δύση μπορεί να αποκαταστήσει γρήγορα τη ναυτική της υπεροχή μετά από χρόνια χρόνιας ανεπαρκούς επένδυσης, που σήμερα κατέχει μόνο το 5% της παγκόσμιας ναυπηγικής ικανότητας.
Δεν τηρούνται οι κανόνες του δικαίου της θάλασσας, με την Κίνα να αγνοεί τις δικαστικές αποφάσεις ενώ το φαινόμενο του λαθρεμπορίου αυξάνεται λόγω των δυτικών κυρώσεων. Το 10% όλων των δεξαμενόπλοιων είναι αναρχικοί»στόλο φάντασμα” το οποίο, απενεργοποιώντας το i αναμεταδότης, λειτουργούν εκτός διεθνών κανόνων, προμηθεύοντας και χώρες που βρίσκονται σε εμπάργκο: Το φαινόμενο έχει διπλασιαστεί τους τελευταίους 18 μήνες. Οι κινεζικές επενδύσεις σε πυραύλους κατά πλοίων έχουν ωθήσει τα αμερικανικά πλοία μακριά από τις ακτές τους, ενώ οι αλλαγές στον βυθό της θάλασσας λόγω της κλιματικής αλλαγής περιπλέκουν περαιτέρω την κατάσταση.
Διαταραχή στην ανοιχτή θάλασσα
Αντιμέτωπος με αυτήν την περίπλοκη και μεταβαλλόμενη πραγματικότητα, είναι σαφές ότι ο κόσμος οδεύει προς μια περίοδο αταξίας στην ανοιχτή θάλασσα. Το κόστος αυτής της διαταραχής θα είναι σημαντικό, επηρεάζοντας το θαλάσσιο εμπόριο που αντιπροσωπεύει περίπου το 16% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το σύστημα πλοήγησης προσαρμόζεται σε ενοχλήσεις, αλλά μόνο μέχρι ένα ορισμένο σημείο. Οι επιθέσεις των Χούτι έχουν ήδη οδηγήσει σε αυξήσεις στις ασφαλιστικές και ναυτιλιακές τιμές. Όταν συμβαίνουν μπλοκαρίσματα στη ναυσιπλοΐα λόγω παρατεταμένων εντάσεων, οι επιπτώσεις γίνονται πιο εμφανείς και έχουν μεγάλη επίδραση στις κοινωνίες, όπως η κατάρρευση της ναυτιλίας το 2021 και οι ενοχλήσεις λόγω της κρίσης των σιτηρών στη Μαύρη Θάλασσα το 2022.
Οι μεγάλης κλίμακας συγκρούσεις στη θάλασσα θα μπορούσαν να έχουν καταστροφικές συνέπειες, με στοχευμένες επιθέσεις σε αγωγούς φυσικού αερίου, διαδρομές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ή καλώδια δεδομένων Διαδικτύου που ενδέχεται να ακρωτηριάσουν κρίσιμες υποδομές στις πληγείσες χώρες. Η οικονομία της γνώσης και η κυριαρχία της Wall Street και της Silicon Valley εξαρτώνται, για παράδειγμα, από περίπου 600 υποβρύχια καλώδια δεδομένων, τα οποία είναι εξαιρετικά ευάλωτα σε δολιοφθορές. Εάν εξετάσουμε στη συνέχεια ένα μπλοκ στις εξαγωγές ημιαγωγών της Ταϊβάν, το 5% του παγκόσμιου ΑΕΠ θα υποφέρει.
Απαιτείται απάντηση στην αστάθεια. Οι δυτικές χώρες πρέπει να ενισχύσουν το τεχνολογικό τους πλεονέκτημα επενδύοντας σε βασικούς τομείς όπως τα υποβρύχια και η ναυτιλία με κουπιά. Η συνεργασία μεταξύ της κυβέρνησης και του ιδιωτικού τομέα για την παρακολούθηση των ευάλωτων θαλάσσιων υποδομών είναι απαραίτητη, όπως και η εφαρμογή αντιγράφων ασφαλείας για τα καλώδια που μεταφέρουν το Διαδίκτυο από το ένα μέρος του κόσμου στο άλλο. Οι συμμαχίες θα πρέπει να επεκταθούν για να εξασφαλιστούν επαρκείς πόροι για τον έλεγχο των θαλασσών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ενισχύουν ήδη τις ναυτικές τους συνεργασίες στην Ασία: η κοινή απάντηση στις ενέργειες των Χούτι στην Ερυθρά Θάλασσα αποτελούν ένα πολλά υποσχόμενο μοντέλο για καλλιέργεια και αναπαραγωγή.
Εγγραφείτε στο newsletter μας!