Sahel, το γαλλικό δώρο στην Ιταλία

(από τον Francesco Matera) Το τέλμα του Σαχέλ, μια περιοχή του κόσμου όπου οι τακτικοί στρατοί έχουν αποτύχει και όπου οι τρομοκρατικές πολιτοφυλακές έχουν μεγαλύτερο έλεγχο στους ντόπιους, λίγο σαν αυτό που συνέβη στο Αφγανιστάν μετά από 20 χρόνια πολέμου. 

Η Ιταλία είναι παρούσα με ένα στρατιωτικό σώμα που επιχειρεί στη θανατηφόρα «περιοχή των τριών συνόρων» για να υποστηρίξει τους 5.000 Γάλλους στρατιώτες και τους στρατιώτες των τοπικών προσωρινών κυβερνήσεων. Θα πρέπει να συνεργαστούμε με στρατούς όπως ο του Μάλι, τον οποίο οι εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών περιγράφουν ως αποβράσματα βανδάλων που ευθύνονται για σφαγές μεταξύ των πληθυσμών που αντίθετα θα έπρεπε να υπερασπίζονται. 

Οι συμμαχικές κυβερνήσεις, το Μάλι και η Μπουρκίνα Φάσο, δεν αντιμετωπίζουν πολύ κρυφά, με τζιχαντιστικούς σχηματισμούς, συμπεριλαμβανομένου του "Ομάδα υποστήριξης για το Ισλάμ και τους Μουσουλμάνους"Ο Γκσιμ, που συνδέεται με την Αλ Κάιντα, και το" Ισλαμικό Κράτος της μεγάλης Σαχάρας ". Υπάρχουν περιοχές του Σαχέλ όπου υπάρχουν εκ των πραγμάτων συγκρούσεις μεταξύ τζιχαντιστών και τοπικών στρατών και ότι άνδρες και οχήματα ισλαμιστικών ομάδων κυκλοφορούν ελεύθερα σε χωριά, κομμάτια και πόλεις με αντάλλαγμα την αναστολή επιθέσεων. Εν ολίγοις, είμαστε εκεί για να βοηθήσουμε τους Γάλλους σε ένα τέλμα από το οποίο είναι αδύνατο να βγούμε εκτός από μερικούς Ιταλούς νεκρούς ως προίκα. Πιθανώς η ιταλική στρατηγική είναι να εγκατασταθεί σε αυτήν την περιοχή για να προσπαθήσει να διαχειριστεί τη ροή μεταναστών προς τη χώρα μας, που θεωρείται πλέον η Λιβύη ως τουρκο-ρωσικό έδαφος. Ή είναι μια δέσμευση που απορρέει από την πολυσυζητημένη Συνθήκη Quirinale;

Στον Economist υπάρχει μια σημαντική μαρτυρία για την κόλαση στη λωρίδα Σαχέλ της Αφρικής. 

Ειδικά στο βορρά η κατάσταση είναι δραματική, δεν υπάρχει κράτος, δεν υπάρχει ασφάλεια. Τα χωριά είναι ασφαλή μόνο όταν οι ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ είναι κοντά. 

Η περιοχή του Γκάο είναι εμβληματική, όπου κάποτε υπήρχαν βρετανικά στρατεύματα: ένα βράδυ του Αυγούστου, με τη δύση του ηλίου, οι τζιχαντιστές εισέβαλαν στην πόλη Οουτταγούνα, περίπου 170 χλμ. από το Γκάο, σκοτώνοντας 54 νέους. Οι δυνάμεις του ΟΗΕ έφτασαν πολύ αργά, αναφέρει ο Ταγματάρχης Χάντσον. Ένα λεπτό πλαίσιο ασφαλείας μπορεί να εγγυηθεί μόνο οι δυνάμεις του ΟΗΕ που απασχολούν περίπου 15.000 ειρηνευτικές δυνάμεις στο πεδίο. 

Η Γαλλία έχει περίπου 5.000 στρατιώτες που πολεμούν στο Μάλι, με υποστήριξη υλικοτεχνικής υποστήριξης από περίπου 1.000 Αμερικανούς στρατιώτες. Άλλοι στρατιώτες από τις ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις, ωστόσο, εκπαιδεύουν τον στρατό του Μάλι. 

Ωστόσο, ακόμη και με αυτές τις δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί, οι αντάρτες έχουν εξαπλωθεί ανηλεώς σε όλο το Μάλι και στον γειτονικό Νίγηρα και την Μπουρκίνα Φάσο. 

Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και περισσότεροι από 10.000 έχουν σκοτωθεί τα τελευταία δύο χρόνια. Εν ολίγοις, οι κυβερνήσεις της περιοχής και οι δυτικοί υποστηρικτές τους χάνουν σιγά σιγά τον πόλεμο. 

Σε μεγάλο μέρος του Μάλι δεν υπάρχουν αστυνομικοί, δικαστές, δάσκαλοι ή νοσοκόμες. Οι ειρηνευτικές δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών μετέφεραν πρόσφατα έναν περιφερειακό κυβερνήτη σε ένα χωριό στα βορειοανατολικά. Για έναν 61χρονο ήταν η πρώτη φορά στη ζωή του που έβλεπε κάποιον να εκπροσωπεί το κεντρικό κράτος. 

Το 2018, το 75% των δημοσίων υπαλλήλων (συμπεριλαμβανομένων των δασκάλων και των νοσηλευτών) εργάζονταν στην πρωτεύουσα. Η κυβέρνηση έχει δεσμεύσει το 80% των συνολικών της δαπανών στους μισθούς τους, παρόλο που μόνο το 13% του συνολικού πληθυσμού ζει στην πρωτεύουσα.

Οι αρχές, στην πραγματικότητα, παρέδωσαν τον πόλεμο έξω από την πρωτεύουσα στη Γαλλία και τον ΟΗΕ, αποσύροντας τις δυνάμεις τους από μεγάλο μέρος της χώρας. Δεν είναι τυχαίο ότι σε περιοχές όπου δεν υπάρχει κράτος, το έγκλημα είναι ευρέως διαδεδομένο και οι τζιχαντιστές έχουν αποκτήσει βάση, εξασφαλίζοντας υποστήριξη και δικαιοσύνη, έστω και με βάναυσο τρόπο. 

Επίσης στο Μπουρκίνα Φάσο e Νίγηρας οι τζιχαντιστές ευδοκιμούν όπου το κράτος απουσιάζει ή έχει εκδιωχθεί. Από το 2018, οι αντάρτες έχουν δολοφονήσει περίπου 300 κυβερνητικούς αξιωματούχους σε αυτές τις παραμεθόριες περιοχές. Οι διεθνείς αναλυτές πιστεύουν ότι για να νικήσουν τους τζιχαντιστές δεν χρειάζεται βία αλλά το κράτος πρέπει να αποκτήσει νομιμότητα βελτιώνοντας τη διακυβέρνηση και την οικονομική ανάπτυξη. 

Το θέμα είναι ακριβώς αυτό, αλλά ποιο κράτος να νομιμοποιήσουμε; Το 2020, μετά τη νίκη της κυβέρνησης σε αμφίβολες βουλευτικές εκλογές, χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την εκλογική νοθεία και να ισχυριστούν μια σαφή επιδείνωση της ασφάλειας. Ο συνταγματάρχης κέρδισε, υπό τη σκιά ενός πραξικοπήματος Assimi Goïta ο οποίος, παρά τις υποσχέσεις για διεξαγωγή νέων εκλογών εντός 18 μηνών, στη συνέχεια εδραιώθηκε σταθερά στην εθνική κυβέρνηση. 

Το αφήγημα των πραξικοπηματιών αναφέρει ότι χρειάζεται πολύς χρόνος για να «αποκατασταθεί» το κράτος μετά από χρόνια διαφθοράς και κακοδιακυβέρνησης. Πολλοί κάτοικοι του Μάλι το πιστεύουν, όπως απέδειξε μια έρευνα μεταξύ των κατοίκων του Μπαμάκο τον περασμένο Σεπτέμβριο: το 75% εμπιστεύεται αυτή την κυβέρνηση και θέλει να αναβάλει τις εκλογές.

Ο γενικός Μαρκ Κονρούιτ, ο οποίος διοικούσε πρόσφατα τις γαλλικές δυνάμεις στην περιοχή, υποστηρίζει ότι «η πολιτική αναταραχή και οι πολιτικές δυσκολίες στο Μπαμάκο είχαν πολύ, πολύ περιορισμένο αντίκτυπο» στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Αλλά μπορεί να μην κρατήσει. Η τοπική κυβέρνηση, για να επιβεβαιώσει τη συναίνεσή της, έχει κατηγορήσει συχνά τους Γάλλους ότι εκπαιδεύουν τους τζιχαντιστές. Μετά τη μερική ανάπτυξη των γαλλικών στρατευμάτων, επικράτησαν μισθοφόροι της ιδιωτικής ρωσικής εταιρείας Wagner.

Από την άλλη πλευρά υπάρχει το Κράτος μέσα στο Κράτος. Πολλοί τζιχαντιστές είναι πραγματικά πολιτικά πρόσωπα με σημαντικούς οπαδούς. Iyad Ag Ghali, ο αρχηγός του ]ama'at Nasr al-Islam wal Muslimin, που συνδέονται με την Αλ κάιντα, δεν ήταν πάντα τζιχαντιστής, στην αρχή της ανόδου του ήταν ένας από τους αρχηγούς των ανταρτών Τουαρέγκ. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί τζιχαντιστές στο βόρειο Μάλι παραμένουν συνδεδεμένοι με αυτονομιστικές ομάδες Τουαρέγκ. 

Στο κεντρικό Μάλι, όπου η βία είναι τώρα χειρότερη από ό,τι στο βορρά, οι τζιχαντιστές έχουν εκμεταλλευτεί τα ρήγματα μεταξύ των κοινοτήτων και έχουν τοποθετηθεί ως υπερασπιστές της εθνοτικής ομάδας Fulani. Πολιτοφυλακές όπως ο Dan Na Ambassagou («Κυνηγοί που εμπιστεύονται τον Θεό») ισχυρίζονται, ωστόσο, ότι υπερασπίζονται άλλες εθνοτικές ομάδες. 
Μια παρόμοια δυναμική διαλύει τον κοινωνικό ιστό στη Μπουρκίνα Φάσο και τον Νίγηρα. Η ειρήνη δεν απαιτεί μόνο σχολεία και νοσοκομεία, αλλά και ιδέες για το πώς να μοιραστεί καλύτερα την εξουσία μεταξύ των πολυεθνικών κοινοτήτων. Πολλοί Μαλιοί πιστεύουν ότι οι συνομιλίες με τους τζιχαντιστές θα μπορούσαν να δώσουν κάποιες ιδέες. Η Γαλλία, η οποία έχει χάσει περισσότερους από 50 στρατιώτες στο Σαχέλ από το 2013, αντιτίθεται σε αυτήν την ιδέα. Ωστόσο, υπήρξαν πολλές τοπικές ειρηνευτικές συμφωνίες στο Μάλι και πολλές επίσης στη Μπουρκίνα Φάσο. Ορισμένες ανήκουν σε αντικρουόμενες εθνοτικές ομάδες, αλλά άλλες περιλαμβάνουν τζιχαντιστές. Οι πολιτικές διαπραγματεύσεις υψηλού επιπέδου μεταξύ της κυβέρνησης του Μάλι και των ανώτερων ηγετών των τζιχαντιστών απαιτούν ένα σημαντικό άλμα ποιότητας μεταξύ των διαπραγματεύσεων. Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι Γάλλοι δεν είναι υπέρ μιας προσέγγισης μεταξύ των μερών, ακόμη και αν η σταθερότητα του Σαχέλ είναι στενά συνδεδεμένη με τη σταθερότητα του Μάλι και οποιοσδήποτε θα πρέπει να ευνοήσει τις διαδικασίες σταθεροποίησης και ανάπτυξης για χώρες που ποτέ δεν θα πάνε πουθενά μόνες τους.

Sahel, το γαλλικό δώρο στην Ιταλία