Massimiliano D'Elia
Η απόφαση να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ήταν ίσως η καλύτερη επιλογή που έκανε η Τουρκία στην εξωτερική πολιτική, λαμβάνοντας υπόψη την πλούσια ιστορική της κληρονομιά, που χαρακτηρίζεται από πολιτιστικές, κοινωνικές και θρησκευτικές αντιθέσεις μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Η Τουρκία έγινε δεκτή στη Συμμαχία το 1952 μαζί με την Ελλάδα, καθώς η κυβέρνηση Τρούμαν πίστευε ότι ο περιορισμός του κομμουνισμού στην Ευρώπη δεν ήταν δυνατός χωρίς τη συμμετοχή τους.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η ένταξη στο ΝΑΤΟ προστάτευσε την Τουρκία από την εισβολή της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και συνέβαλε στην οικονομική της ανάπτυξη, σύμφωνα με τις δυτικές χώρες.
Σήμερα, την εποχή του Ερντογάν, οι σχέσεις με το ΝΑΤΟ έχουν συχνά κλίση, φτάνοντας σε ακατανόητες κορυφές έντασης. Πολλά μέλη της Συμμαχίας αναρωτιούνται εάν εξακολουθεί να είναι σκόπιμο να υπάρχει μια τόσο αμφιλεγόμενη χώρα στις τάξεις της. Τούρκοι διπλωμάτες, με διάφορους τρόπους think tank αναδεικνύουν την ικανότητα γενεών Τούρκων πολιτικών που έχουν εργαστεί ακούραστα για να κρατήσουν την Άγκυρα ασφαλή. Για παράδειγμα, η ηγεσία του Ισμέτ Ινονού Ήταν ζωτικής σημασίας για να αποτραπεί η εμπλοκή της Τουρκίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και η εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας, παραμένοντας παράλληλα σύμμαχος της Δύσης.
Il Κεμαλικό καθεστώς ήταν αρκετά διορατικό ώστε να αποφευχθεί η εμπλοκή σε διεθνείς συγκρούσεις, ειδικά για να διαφυλαχθεί η οικονομική ανάπτυξη. Εκτός από τη διπλωματική επιδεξιότητα, η ένταξη στο ΝΑΤΟ επέτρεψε στην Τουρκία να επιδιώξει τους αναπτυξιακούς της στόχους διασφαλίζοντας παράλληλα ασφάλεια και ανθεκτικότητα.
Η προορατική στάση της Τουρκίας απέναντι σε κρίσιμες αποστολές του ΝΑΤΟ, όπως το Κοσσυφοπέδιο και το Αφγανιστάν, της έχει δώσει μια έγκυρη φωνή στη Συμμαχία. Ως αποτέλεσμα, διάφορες κυβερνήσεις των ΗΠΑ έδωσαν προσοχή στις ανησυχίες της Άγκυρας για την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένου του κουρδικού αυτονομισμού και των απειλών από τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Τον Νοέμβριο του 2015, αφού η Τουρκία κατέρριψε ένα ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος στον τουρκικό εναέριο χώρο (το πρώτο τέτοιο περιστατικό από χώρα του ΝΑΤΟ από το 1952), ο Πούτιν έπρεπε να σκεφτεί προσεκτικά πώς να απαντήσει στρατιωτικά σε μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ.
Χωρίς την ένταξη στο ΝΑΤΟ, είναι εύλογο ότι η Τουρκία θα μπορούσε να είχε μια μοίρα παρόμοια με αυτή της Ουκρανίας από το 2014. Σύμφωνα με ορισμένες δημοσκοπήσεις του 2022, η πλειοψηφία του τουρκικού πληθυσμού αντιλαμβάνεται τις Ηνωμένες Πολιτείες ως την κύρια απειλή, ενώ μόνο το 19% βλέπει τη Ρωσία τον ίδιο τρόπο. Υπό την ηγεσία του Ερντογάν, η Τουρκία επιδιώκει σταθερά να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια του ΝΑΤΟ μέσω μιας σειράς απερίσκεπτων πρωτοβουλιών. Αυτές οι ενέργειες φαίνεται να αποσκοπούν αποκλειστικά στο να προσελκύσουν περισσότερη προσοχή, με στόχο τη διατήρηση μιας διεθνούς συνάφειας που θεωρείται απαραίτητη για την υποβολή συνεχών αιτημάτων. Η Τουρκία έχει υιοθετήσει μια διφορούμενη προσέγγιση ως διεθνές σημείο αναφοράς της, προκαλώντας καχυποψία και δυσπιστία στη δυτική κοινότητα.
Για το θέμα της Σκανδιναβικής ένταξης στο ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν αντιτάχθηκε στην επικύρωση, καθώς και στην αγορά του ρωσικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας S400, που απέκλεισε προσωρινά την Τουρκία από το πολυεθνικό πρόγραμμα F-35. Τον περασμένο Αύγουστο το πρώτο F-35 παραδόθηκε στην τουρκική Πολεμική Αεροπορία, στο πλαίσιο παραγγελίας που περιλαμβάνει 100 μαχητικά μέσα στα επόμενα χρόνια, εκ των οποίων τα 30 έχουν ήδη εγκριθεί. Η Τουρκία είναι μέρος του προγράμματος F-35 από το 1999 και η τουρκική αμυντική βιομηχανία έχει αναλάβει ενεργό ρόλο στην παραγωγή αεροσκαφών, επενδύοντας 1,25 δισεκατομμύρια δολάρια στην ανάπτυξη του αεροσκάφους.
Συμπερασματικά, η Τουρκία όχι μόνο δεν πρέπει, αλλά δεν μπορεί να εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ. Η μερικές φορές διφορούμενη πολιτική της μπορεί να αντιπροσωπεύει ένα στοιχείο δύναμης για τη Συμμαχία, ειδικά σε ένα διεθνές σταυροδρόμι που έχει καταστεί κρίσιμο για τις περιφερειακές ισορροπίες στην Ευρύτερη Μεσόγειο.
Εγγραφείτε στο newsletter μας!