Hebben we eindelijk belastingontduiking afgeschaft? De provocatie van de vraag werd gelanceerd door het CGIA Research Office dat, op basis van de gegevens die de afgelopen weken zijn gepresenteerd door het Ministerie van Economie en Financiën (MEF) en door de Revenue Agency, eraan herinnerde dat vorig jaar de De schatkist verzamelde, vergeleken met 2021, 68,9 miljard meer aan belasting- en socialezekerheidsinkomsten, 20,2 miljard aan belastingontduiking teruggevorderd en 9,5 miljard aan fraude "gestopt". Deze hogere omzet komt dus in totaal uit op 98,6 miljard euro. Een bedrag dat iets kleiner is dan de schatting van de belasting- en sociale zekerheidsontduiking in Italië die volgens schattingen rond de 100 miljard euro zou bedragen.
Een provocatie met een kern van waarheid
Kunnen we daarom zeggen dat we de ontduiking hebben gereset? Zeker niet, hoewel we de juiste weg zijn ingeslagen in de richting van de geleidelijke vermindering ervan. Een overgrote deel van de geïnde 68,9 miljard euro is toe te schrijven aan de goede prestaties van de economie vorig jaar, waaronder een bedrag – zeker beperkt maar elk jaar gestaag toenemend – dat toe te schrijven is aan de effecten van belastingnaleving. Daarom kunnen we zeggen dat er een schat aan waarheid is.
Hier is wie nog steeds niet betaalt
Als we rekening houden met de effecten van elektronische facturatie, gesplitste betalingen en de controleactiviteit van de fiscus via het kruisen van gegevens in hun databanken, hebben belastingontduikers het in vergelijking met enkele jaren geleden moeilijker. Natuurlijk niet allemaal. Degenen die de fiscus volkomen onbekend zijn, blijven er onverschrokken mee wegkomen, net als de maffia-achtige criminele organisaties die hun illegale handel met steeds grotere toewijding blijven cultiveren. Niet al te "gevoelig" voor fiscale loyaliteit zijn ook die multinationals en webreuzen die in Italië miljarden dollars aan winst maken, maar de overgrote meerderheid van de belastingen betalen in landen met zeer voordelige belastingen.
Abonneer u op de PRP Channel-nieuwsbrief
De belastinghervorming
In afwachting van verdere informatie over de tekst die afgelopen donderdag door de regering Meloni is goedgekeurd, moet volgens het CGIA Research Office een belastinghervorming die de ambitie heeft om zichzelf als zodanig te definiëren, allereerst vooraf aangeven hoeveel het kost en waar de dekking wordt hersteld, waarna het de taak heeft om in redelijk korte tijd minstens drie andere doelstellingen te bereiken:
- de verlaging van de belastingdruk voor huishoudens en bedrijven;
- de vereenvoudiging van de relatie tussen de belastingdienst en de belastingplichtige;
- de vermindering van belastingontduiking en -ontwijking.
Het niet bereiken van deze punten vormt een serieus gevaar dat het gedoemd is te mislukken of in ieder geval niet in staat is om een serieus antwoord te geven op de vele verzoeken van belastingplichtigen die al lang vragen om een eerlijker en minder gecompliceerd belastingstelsel.
De fiscale inspanning van onze bedrijven staat bovenaan
Italiaanse bedrijven behoren tot de meest lastiggevallen in Europa. In vergelijking met de belangrijkste EU-landen is het percentage van de belastinginkomsten toerekenbaar aan Italiaanse bedrijven ten opzichte van het nationale totaal helaas duidelijk hoger dan dat van bijvoorbeeld Duitsland, Frankrijk en Spanje.
Als het in 2020 in Italië 13,5 procent bereikte (wat een omzet van 94,3 miljard euro garandeert), was het in Duitsland 10,7 procent (144 miljard aan betaalde belastingen), in Frankrijk was het 8 procent (10,3 miljard betaald in) en in Spanje 108,4 procent (10,1 miljard aan opbrengsten). Ten opzichte van het Europese gemiddelde verdisconteren wij ruim 41,7 procentpunten meer.
Een ander element dat het hoge belastingniveau van onze ondernemingen bevestigt, blijkt uit de vergelijking van de belangrijkste tarieven die wegen op het belastbaar inkomen van ondernemingen. Als het in Italië 27,9 procent is, zien we bij onze belangrijkste concurrenten dat het in Frankrijk 25,8 procent is en in Spanje 25 procent. Van de grote namen lijdt alleen Duitsland, gelijk aan 29,8 procent, aan een hoger niveau dan het onze. Vergeleken met het Europese gemiddelde ligt het cijfer in Italië 6,7 punten hoger.
Fiscale ontrouw komt vaker voor in het Zuiden
Hoewel de laatst beschikbare gegevens van Istat (Territoriale economische rekeningen. Rapport d.d. 22 december 2022) verwijzen naar 2020, een jaar dat sterk wordt bepaald door de pandemische noodsituatie, het percentage van de economie dat niet wordt waargenomen (omvat onderrapportage, zwartwerk en meer - illegale activiteiten, fooien, niet-aangegeven huren, enz.) op de regionale meerwaarde noteerde de hoogste drempels in het Zuiden. In Sicilië bedroeg het 16,8 procent, in Apulië 17 procent, in Campanië 17,7 procent en in Calabrië, dat met 18,8 procent nog steeds de regio is die het meeste risico loopt van 'Italië'. De realiteiten die de belastingautoriteiten het meest trouw waren, waren daarentegen de autonome provincie Trento met 9 procent, Lombardije met 8,4 procent en, het minst getroffen door dit trieste fenomeen, de autonome provincie Bolzano met een incidentie van 8,2 procent. procent. Het landelijk gemiddelde stopte bij 11,6 procent.
De belastingdruk in 2022 heeft een recordhoogte bereikt
Zoals we hierboven in herinnering hebben gebracht, is een van de belangrijkste doelstellingen van een serieuze herziening van ons belastingstelsel het verlichten van de lasten voor de belastingbetaler. In 2022 bedroeg de belastingdruk in Italië, gegeven door de verhouding tussen belastinginkomsten en bbp, 43,5 procent; een nooit eerder bereikt niveau.
Het historische record van vorig jaar is echter niet te danken aan een verhoging van de belastingen voor huishoudens en bedrijven, maar aan de combinatie van drie verschillende economische aspecten.
De eerste door een scherpe stijging van de inflatie, die de indirecte belastingen opdreef; de tweede door de economische en werkgelegenheidsverbetering die met name in het eerste deel van het jaar plaatsvond, wat de groei van de directe belastingen bevorderde en de derde door de invoering in de tweejarige periode 2020-2021 van vele verlengingen en opschortingen van belastingbetalingen, concessies dat ze zijn geannuleerd voor 2022.
Naast deze drie bijzonderheden moet er ook rekening mee worden gehouden dat Italiaanse gezinnen vanaf maart 2022 de eenmalige toeslag ontvangen, een maatregel die de "oude" inhoudingen voor kinderen ten laste heeft vervangen. Deze nieuwigheid (alle andere dingen gelijk blijvend) heeft duidelijke implicaties voor de berekening van de belastingdruk. Als de inhoudingen de aan de belastingdienst te betalen personenbelasting verminderden, verhoogde hun afschaffing de totale jaarlijkse belastinginkomsten met ongeveer 6 miljard euro. We herinneren u eraan dat de middelen voor de uitbetaling van de bedrijfstoeslag nu als uitgaven in de staatsbegroting worden geboekt.
Ten slotte wijzen we er in absolute termen op dat volgens de gegevens die de afgelopen dagen zijn vrijgegeven door het ministerie van Economie en Financiën (januari-december 2022), de belasting- en socialezekerheidsinkomsten in vergelijking met dezelfde periode van het voorgaande jaar met in totaal 68,9 miljard euro (+9,2 procent). Hiervan stegen de belastinginkomsten met 53,7 miljard (+10,5 procent) en de sociale lasten met 15,7 miljard (+6,4 procent) (Ministerie van Economie en Financiën, Persbericht nr. 42, Rome 15 maart 2023).