(autor: Filippo Moreschi, prawnik i szef obserwatorium AIDR „Digital Agrifood”) W niedawnym komunikacie z dnia 25 marca 2021 r. (opublikowanym 31 marca) skierowanym do Parlamentu Europejskiego, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu W regionach Komisja Europejska zdecydowanie opowiada się za rolnictwem ekologicznym, uważanym za kluczowy dla odbudowy europejskiej gospodarki, określanej jako „zielona i cyfrowa”, po skutkach pandemii.
Mając na uwadze, że model produkcji ekologicznej nie jest jedynym modelem zrównoważonego rolnictwa, Komisja podkreśla, w jaki sposób łączy on cele europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej i, w szczególności poprzez technologie cyfrowe, przekłada cele strategii na praktykę „Od pola do stołu”, czyli pełna identyfikowalność produktów rolno-spożywczych, od producenta do konsumenta.
Ponadto, jak zauważa Komisja, rolnictwo ekologiczne gwarantuje lepszy dostęp do zawodów rolniczych dla nowych pokoleń i lepiej walczy z nierównością płci niż tradycyjne rolnictwo, oferując kobietom większe możliwości prowadzenia działalności w świecie rolno-spożywczym.
Rozwój rolnictwa ekologicznego w Unii Europejskiej, która obecnie cierpi z powodu wielu różnic w zależności od kraju, będzie przebiegał różnymi drogami.
Najciekawsza jest tutaj ścieżka mająca na celu zwiększenie rynku organicznego, która zakłada szereg konkretnych działań mających na celu pobudzenie popytu, dziś skrajnie zdezorganizowanego i schizofrenicznego z obszaru na obszar. Spośród różnych sposobów osiągnięcia tego celu Komisja Europejska wskazuje przynajmniej dwa.
Jednym z nich jest poprawa identyfikowalności. Tutaj, jak łatwo zrozumieć, pojawiają się nowe technologie, od sztucznej inteligencji, przez blockchain, po wszystkie rozwiązania, które mogą zwiększyć przejrzystość i identyfikowalność produktów ekologicznych. Komisja wyraźnie stwierdza, że pracuje nad czymś w rodzaju „paszportu cyfrowego” produktów.
Druga ścieżka związana jest z promocją i zwiększaniem zaufania konsumentów do produktów ekologicznych oraz certyfikacją procesów, także poprzez wzmocnienie logo na etykiecie.
W związku z tym Komisja zamierza zwiększyć, w ramach rocznych programów prac, budżet przeznaczony na promocję i stymulować widoczność sektora.
Błędem byłoby jednak sądzić, że świat cyfrowy funkcjonuje tylko po to, aby wspierać produkty ekologiczne.
W istocie sama Komisja, w komunikacie również z dnia 31 marca 2021 r., Otworzyła konsultacje społeczne w sprawie przyszłej polityki promocji produktów rolno-spożywczych Unii Europejskiej, zarówno na rynku wewnętrznym, jak i do krajów spoza UE.
Inicjatywa rozpoczyna się od raportu Komisji z dnia 11 lutego 2021 r. W sprawie oceny stosowania rozporządzenia nr. 1144/2014, pt. „Działania informacyjne i promocyjne dotyczące produktów rolnych na rynku wewnętrznym iw krajach trzecich”, a także dotyczące wspierania konkurencyjności sektora rolno-spożywczego.
Konsultacje mają na celu omówienie perspektyw reformy rozporządzenia, także w świetle celów tzw. Europejskiego Zielonego Ładu i „cezury”, jaką jest kryzys pandemiczny, co z jednej strony pociąga za sobą konieczność ożywienia całego sektorów rynku (na całym kanale Ho.Re.Ca.) i który uwzględnia z drugiej strony burzliwą konsolidację cyfrowych metod komunikacji.
Otóż w ostatecznych rekomendacjach Komisja uznaje nie tylko skuteczność kampanii polegających na bezpośrednim kontakcie z konsumentami, ale przede wszystkim wagę „promocji produktów prowadzonej przez influencerów w mediach społecznościowych”. To stwierdzenie jest tym ważniejsze, jeśli weźmiemy pod uwagę, że według Eurobarometru 2020, czyli badania na temat „Europejczycy, rolnictwo a polityka rolna UE”, tylko minimalny odsetek respondentów (między 14% a 20% ) znać znaki jakości Unii Europejskiej, w tym nazwy pochodzenia (DO) i oznaczenia geograficzne (OG).
Jest to zaskakujące, jeśli weźmiemy pod uwagę centralną rolę, jaką geograficzne, terytorialne i społeczno-środowiskowe pochodzenie produktów rolno-spożywczych odgrywa we Wspólnej Polityce Rolnej i Wspólnej Organizacji Rynków. W prawodawstwie i orzecznictwie wspólnotowym - ale także wewnętrznym, jeśli weźmiemy pod uwagę niedawne orzeczenia Sądu Administracyjnego w sprawie zmiany przepisów winiarskich DOC Sicily i IGT Terre Siciliane - pojęcia pochodzenia geograficznego, typowości i jakość produktów jest coraz bardziej skorelowana i powiązana.
Można zatem zrozumieć wielką pracę kulturalną, jaką instytucje europejskie, krajowe i lokalne będą musiały wykonać w nadchodzących latach na ten temat, ale także decydujący wkład, jaki będą wnoszone przez osoby indywidualne, osoby fizyczne i stowarzyszone, a także od grup producentów i konsumentów.
Aby móc wykonywać te zadania, chroniąc wysokiej jakości produkcję rolno-spożywczą, a jednocześnie zwiększając zaufanie konsumentów, konieczna jest transformacja cyfrowa.