(autor: Filippo Moreschi, prawnik i partner AIDR) Niedawny dokument DL 76/2020 (tzw. „dekret o uproszczeniu”) dotyczy między innymi złożonej kwestii zapewnienia środków publicznych w rolnictwie i związanych z tym kontroli, z ważnymi powiązaniami ze światem technologii i cyfrowym.
Sztuka. 43 ust. 1 stanowi de facto w ramach Krajowego Systemu Informacji Rolnej (SIAN):
- ustanowienie nowego jednolitego systemu identyfikacji działek rolnych (SIPA), opartego „na ewolucji i rozwoju systemów cyfrowych, które wspierają wykorzystanie aplikacji graficznych i geoprzestrzennych” (ust. 1 lit. a);
- coroczną aktualizację poszczególnych akt przedsiębiorstwa, które razem tworzą krajowy rejestr gospodarstw rolnych, „w trybie graficznym i geoprzestrzennym” (ust. 1 lit. b);
- weryfikacja powierzchni gospodarstwa na podstawie unikalnego systemu identyfikacji działek rolnych metodami cyfrowymi, o których mowa w poprzednich punktach (ust. 1 lit. c).
Logiczno-prawny poprzednik tej zasady znajduje się w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr. 1306/2013 (rozporządzenie w sprawie finansowania, zarządzania i monitorowania wspólnej polityki rolnej), które reguluje system identyfikacji działek rolnych na potrzeby wniosków o pomoc oraz działań wspierających i rozwojowych w rolnictwie. Ten przepis prawny został praktycznie wdrożony na poziomie europejskim dzięki Zintegrowanemu Systemowi Zarządzania i Kontroli (ZSZiK) identyfikacji działek rolnych, prawidłowej kwantyfikacji maksymalnej dopuszczalnej powierzchni, porównaniu zadeklarowanej powierzchni z powierzchnią maksymalna dopuszczalna w ramach działek referencyjnych. Wszystko zorientowane na działalność agencji płatniczych (art. 5 Rozp. Komisji UE nr 640/2014).
Państwa członkowskie są zobowiązane do corocznej oceny jakości systemu identyfikacji działek rolnych „na potrzeby systemu płatności podstawowej i systemu płatności jednolitej” (art. 6 rozporządzenia UE nr 640/2014 ).
Pod względem operacyjnym Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli przewiduje wykorzystanie zdjęć lotniczych i satelitarnych, pod warunkiem, że jeśli nie dają one dostrzegalnych rezultatów, są one zastępowane kontrolami na miejscu w terenie (rozporządzenie Komisji UE nr 809/2014).
Sam zastosowany leksykon uwidacznia konceptualną zmianę perspektywy, w jakiej ustawodawca, najpierw europejski, a następnie włoski, dokonał się w ostatnich latach.
Rozporządzenie UE z 2013 r. W rzeczywistości mówi o systemie identyfikacji działek rolnych utworzonym „na podstawie map, dokumentów katastralnych lub innych odniesień kartograficznych” za pomocą technik komputerowych, które obejmują „ortoobrazy lotnicze lub przestrzenne” (tj. Technicznie poprawione w celu kompensacji zniekształcenie geometryczne, tzw. „ortorektyfikacja”).
Z drugiej strony w dekrecie uproszczenia rezygnuje się z wszelkich odniesień do map i dokumentów katastralnych na rzecz „systemów cyfrowych, które wspierają wykorzystanie aplikacji graficznych i geoprzestrzennych”.
Istotna zmiana kursu, którą można uznać za zakończoną, gdy Minister Rolnictwa w ciągu 60 dni od wejścia w życie dekretu (lub, co jest bardziej prawdopodobne, ustawy przekształceniowej) przyjmie niezbędne środki wykonawcze, o których mowa w ust. 2 art. 43 dekretu w sprawie uproszczenia.
Jednak można już powiedzieć, że ścieżka i ewolucja zostały już wytyczone w ostatnich latach i stały się pilniejsze i bardziej rygorystyczne w wyniku stanu zagrożenia zdrowia.
W rzeczywistości w 2018 r.Komisja UE przyznała już, że „nowe technologie, takie jak bezzałogowe statki powietrzne, zdjęcia z lokalizacją geograficzną, odbiorniki GNSS podłączone do EGNOS i Galileo oraz dane wykryte przez satelity Copernicus Sentinel i inne urządzenia, istotne, bezpłatne i swobodnie dostępne informacje o działalności prowadzonej na terenach rolniczych ”, tak aby było właściwe ograniczenie bezpośrednich inspekcji personelu i kontroli w terenie (rozporządzenie Komisji UE nr 746/2018, motyw 2). Z tym samym przepisem Komisja wprowadziła kontrole poprzez monitorowanie na podstawie danych satelitarnych lub innych „przynajmniej równoważnych” danych, takich jak dane uzyskane z dronów, zdjęć georeferencyjnych i innych satelitów innych niż Sentinels (art. 1 ust. 10 wstawia do treści rozporządzenia UE 809/2014, jako aktualności, artykuł 40bis).
System ten ma na celu zastąpienie kontroli na miejscu z korzyścią polegającą na tym, że nie przeprowadza się już wyrywkowych kontroli, ale obejmuje wszystkie wnioski o pomoc (a nie tylko niewielki odsetek z nich). Częste aktualizowanie zdjęć satelitarnych pozwala śledzić prace w terenie krok po kroku, podkreślając zgodność lub nie z warunkami kwalifikowalności do wnioskowanej pomocy (np. Rodzaj i terminy upraw).
Niedawno w sprawozdaniu specjalnym Trybunału Obrachunkowego Unii Europejskiej nr. 4/2020 podsumowuje ewolucję unijnego systemu płatności w rolnictwie, wzrost standardów jakości i częstotliwości zdjęć satelitarnych, biorąc pod uwagę, że 15 agencji płatniczych z różnych krajów Unii w 2019 r. stosowali kontrole monitorujące w przypadku niektórych swoich programów.
Zgodnie z oceną Trybunału Obrachunkowego monitorowanie, w przeciwieństwie do poprzedniego systemu sekwencyjnego opartego na skanowaniu kontroli popytu, umożliwia rolnikom korygowanie deklaracji przed ich sfinalizowaniem w świetle ewolucji pola uprawnego.
Ponadto Trybunał podkreśla istotne konsekwencje gospodarcze i środowiskowe danych generowanych przez satelity i równoważne obserwacje, które dzięki udostępnionym informacjom pozwalają rolnikom zoptymalizować produkcję i wykorzystanie zasobów naturalnych, a także dozowanie nawozów (w odniesieniu np. ilość azotu w polu lub stres suszy).
Komisja, uznając uwagi Trybunału, podkreśliła, że art. 68 projektu rozporządzenia, które zastąpi rozporządzenie 1306/2013 w nowej WPR, stanowi, że państwa członkowskie ustanawiają system monitorowania obszarów, tj. Okresową i systematyczną procedurę obserwacji, nadzoru i oceny działalności rolniczej poprzez Strażnik Kopernika.
Ponadto, zdaniem Komisji, technologie te muszą być również i przede wszystkim wykorzystywane do badania aspektów klimatycznych i środowiskowych, iw tym sensie dane, dostępne dla wszystkich operatorów, dostarczone przez Copernicus i dostępne za pośrednictwem platformy DIAS, będą w stanie wiele zdziałać.
Środek zastosowany przez rząd włoski w rozpatrywanym powyżej dekrecie w sprawie uproszczeń wpisuje się zatem w ramy szybko zmieniającego się europejskiego systemu regulacyjnego i technicznego, którego pandemia coraz bardziej przyspiesza.
W ostatnich latach podjęto wiele inicjatyw publiczno-prywatnych w celu dogłębnego zbadania obszarów rolniczych w celu uzyskania zestawu danych przydatnych do dobrej produkcji, ale także do dobrego zarządzania terytorium. Rozważmy na przykład „podział na strefy” obszarów uprawy winorośli z nazwą pochodzenia regionu Veneto, przeprowadzony przez ARPA Veneto we współpracy i z inicjatywy odpowiednich konsorcjów ochrony. Działania, które miały tę zaletę, że systematycznie katalogowano całe części terytorium dostosowane do uprawy winorośli wysokiej jakości.
Obecnie ogromna pomoc coraz bardziej wydajnych technologii, satelitarnych i nie-satelitarnych, może naprawdę stworzyć warunki dla zintegrowanej wiedzy o terytorium, opartej na dużych ilościach danych oraz wspólnych i jednolitych jednostkach miary.
Istnieje nadzieja, że zarówno społeczność, jak i prawodawca wewnętrzny w pełni zaakceptują wyzwanie rzucone przez nowe technologie, które muszą być nie tylko funkcjonalne dla kontroli, ale także stymulować coraz bardziej odnawiane rolnictwo w służbie krajobrazu, środowiska, różnorodności biologicznej. zdrowie wszystkich.