(Claudio Nassisi, dyplomowany księgowy i doktor nauk ekonomicznych oraz partner Aidr) W swoim okólniku z dnia 14 października 2021 r. Ministerstwo Gospodarki i Finansów podało do publicznej wiadomości „Instrukcje techniczne dotyczące wyboru projektów PNRR”, aby wesprzeć administracje w określaniu zaproszeń i innych narzędzi wyboru nowych projektów .
Należy zauważyć, że KPR są instrumentem wyjątkowym, a ich głównym celem jest transformacja i rewitalizacja gospodarki. W przeciwieństwie do innych środków, są one zatem skoncentrowane na osiągnięciu celów/kamieni milowych (najważniejsze etapy administracyjne i proceduralne) oraz na celach/założeniach (oczekiwane rezultaty interwencji skwantyfikowane na podstawie mierzalnych rezultatów). Wkłady będą zatem uwzględniać faktyczne osiągnięcie tych dwóch rezultatów, które muszą być uzgodnione od początku i osiągnięte w zaplanowanych terminach.
Do tej pory administracje centralne uzgodniły około 1.000 celów i zadań, które mają zostać osiągnięte do czerwca 2026 r.
Zarządzanie tym złożonym instrumentem opiera się zasadniczo na 2 poziomach zarządzania: nadzorze/koordynacji i wdrażaniu działań (w tym ostatnim preferowany będzie dialog z KE również w zakresie kontroli i raportowania).
Nadzór i koordynację powierzono Prezydencji Rady Ministrów (dyspozytornia) oraz Stołu Stałego Partnerstwa Gospodarczego, Społecznego i Terytorialnego przy Pojedynczym Referencie PNRR dla KE, Generalnemu Biuru Rachunkowemu (IGRUE) MEF i do jednostki misji.
Faza realizacji zostanie natomiast powierzona pojedynczej osobie kontaktowej w administracji oraz, w zależności od rodzaju środka i sektora interwencji, zgodnie z zasadą autonomii organizacyjnej, przez administrację centralną, władze lokalne, przedsiębiorstwa publiczne/prywatne lub inne organy publiczne.
Administracje centralne odpowiedzialne za interwencje PNRR, w zależności od charakteru projektu i tego, co może być określone w samym planie, mogą przystąpić do realizacji projektów w następujący sposób:
• „Własność” – czyli bezpośrednia metoda realizacji, w tym przypadku sama Administracja centralna, właściciel interwencji PNRR poprzez własne struktury administracyjne (Departamenty, Służby, Urzędy itp.) działa bezpośrednio jako organ wdrażający;
„Skierowane” – w tym przypadku projekty są własnością innych organów publicznych lub prywatnych i są wybierane przez administrację centralną, która prowadzi interwencje PNRR, zgodnie z metodami i narzędziami administracyjnymi uznanymi przez administrację za najbardziej odpowiednie.
Instrukcje techniczne podzielone są na trzy odrębne części:
1. „Elementy przygotowania ogłoszenia publicznego w kontekście PNRR” odnoszące się do ogłoszeń o wyborze projektów i ogłoszeń publicznych;
2. „Elementy przygotowania” ustawy o finansowaniu „w zakresie PNRR”;
3. „Elementy wspólne dla uruchomienia projektów” stanowiący część wspólną zawierającą elementy przygotowujące do uruchomienia projektów ważne dla procedur „kierowanych”.
Podsumowanie części 1: Elementy przygotowania ogłoszenia publicznego w kontekście PNRR.
Sekcja zaczyna się od typowego formatowania ogłoszenia publicznego i opisu, w jaki sposób każda z jej sekcji musi być poprawnie wypełniona. Na końcu części 1 znajduje się Załącznik, który zawiera z kolei zasady, obowiązki i priorytety poprzeczne do PNRR, które należy uwzględnić przy sporządzaniu przetargów publicznych:
1. zasada „Nie wyrządzaj znaczącej szkody” (DNSH): każdy projekt nie może szkodzić środowisku. W tym zakresie należy uwzględnić zapisy Rozporządzenia (UE) nr 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. dotyczące ustanowienia ram sprzyjających zrównoważonym inwestycjom, a w szczególności art. 9, w którym ustalane są cele środowiskowe;
2. zasada znakowania klimatycznego i cyfrowego: jeżeli środek (reforma/inwestycja) tak przewiduje, należy przypomnieć wkład, jaki wnosi w cele klimatyczne i cyfrowe. W związku z tym w planie finansowym przedstawionym przez organ wykonawczy, obszary interwencji, które są powiązane ze względną oczekiwaną kwotą finansową, muszą być w stanie zapewnić procentową wartość znacznika odsetkowego do progu ustalonego przez włoski PNRR;
3. obowiązki informacyjne i komunikacyjne: odnieść się do zasad PNRR, do których muszą być inspirowane ogłoszenia i projekty;
4. brak podwójnego finansowania: nigdy nie może dojść do powielania finansowania tych samych kosztów przez urządzenie i inne programy unijne lub, w każdym razie, programy państwowe;
5. osiągnięcie celów i kamieni milowych: konieczne jest rozważenie spójności oczekiwanych wyników z terminem osiągnięcia celów i zadań. Ten aspekt dotyczy fazy planowania związanej z określeniem oczekiwanych rezultatów.
6. kwalifikowalność kosztów personelu: posiadacze interwencji PPAA przewidzianych w PNRR mogą obciążyć Plan kosztami zatrudnienia pracowników tymczasowych specjalnie przeznaczonych do realizacji projektów, których są bezpośrednio właścicielami realizacji, w granicach kwot przewidzianych przez odpowiednie pozycje kosztów w ramach ekonomicznych projektu (ustanowione w dekrecie ustawodawczym z dnia 9 czerwca 2021 r. nr 80 i zawierające „Pilne środki na rzecz wzmocnienia zdolności administracyjnych administracji publicznych w celu realizacji krajowego planu naprawy i odporności (PNRR) i dla skuteczności wymiaru sprawiedliwości”, przekształcona w ustawę nr 113 z dnia 6 sierpnia 2021 r.
Następnie ustala się priorytety przekrojowe, które obejmują kategorie zasługujące na większą ochronę w planowaniu (przy realizacji inicjatyw musi być zagwarantowany minimalny procent zatrudniania kobiet i młodych ludzi), a także zmniejszenie różnic obywatelskich i terytorialnych, które utrzymują się w kraj, który ma być zawsze.
Podsumowanie części 2: Elementy przygotowania ustawy o finansowaniu w dziedzinie PNRR.
W przypadku projektów wyłonionych w drodze ogłoszenia publicznego brane są pod uwagę przepisy o finansowaniu, które przewidują alokację środków finansowych przeznaczonych przez władze lokalne na zagospodarowanie terenu.
Fazy, przez które rozwinie się cała procedura, to:
1. akt finansowania;
2. definicja kryteriów kwalifikowalności;
3. wybór organów wykonawczych;
4. wydatkowanie środków na rzecz organów wdrażających.
Podsumowanie części 3: wspólne elementy przygotowujące do rozpoczęcia projektów.
Ta ostatnia część dokumentu dotyczy końcowych etapów, które od zatwierdzenia rankingu i identyfikacji wybranych projektów prowadzą do przyznania kredytu.
Aby scharakteryzować praktyczny krój i zamiar stworzenia przewodnika użytkownika tak samo przydatnego dla podmiotów, które będą zaangażowane, jest obecność modeli (już doskonale ustrukturyzowanych) udzielania pożyczki między administracją a podmiotem wykonawczym, jak oraz listę kontrolną do weryfikacji minimalnych elementów, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze projektów.
Podsumowując, można stwierdzić, że dokument ten z pewnością będzie stanowił autorytatywny punkt odniesienia dla tych, którzy będą zainteresowani zarówno ze strony administracji publicznej, jak i podmiotów prywatnych koordynacją prawidłowego wykonania każdego etapu.
Biorąc pod uwagę złożoność scenariusza, można przewidzieć aktualizacje i dodatki do aktualnej wersji.