(autorstwa Lorenza Midiliego i Giuseppe Paccione) Na płaszczyźnie sądowej coś się rusza wokół postaci tego, który od ponad roku wprawia w ruch agresywną machinę wojenną przeciwko suwerennemu i niepodległemu państwu; chodzi o prezydenta Rosji Władimir Putin, co do którego oczekuje się wydania międzynarodowego nakazu aresztowania. Pełnomocnictwo to zostało również wydane Rzecznikowi Praw Dziecka, Maria Aleksiejewna Lwowa-Bełowa. Nakazy wydane przez sędziów Międzynarodowego Sądownictwa Karnego potwierdzają uzasadnione podstawy, by sądzić, że dwie wymienione osoby są pociągnięte do odpowiedzialności karnej za popełnienie zbrodni wojennych polegających na deportacji, przekazaniu lub nielegalnym przetrzymywaniu ukraińskich dzieci na okupowanym terytorium Ukrainy przez rosyjskie wojska, zgodnie z art. Statut Międzynarodowy Trybunał Karny.
Można argumentować, że Trybunał był w stanie bezpośrednio uderzyć i oskarżyć Putin oskarżając go o zbrodnie wojenne. Wiadomo, że Putin nie może być ścigany przez sądy krajowe tylko dlatego, że prawo międzynarodowe gwarantuje mu immunitet jako głowie państwa. Należy jednak pamiętać, że o J'accuse sędziów Międzynarodowego Trybunału Karnego wchodzi w zakres jego mandatu w zakresie zatrzymywania sprawców poważnych zbrodni międzynarodowych przed społecznością międzynarodową.
Oczywiście nie możemy oczekiwać, że Putin zostanie przeniesiony do ławy oskarżonych w krótkim czasie. Należy jednak zauważyć, że państwa, które ratyfikowały Międzynarodowy Statut Karny, de juresą zobowiązane do aresztowania go, gdyby wkroczył na ich terytoria.
Zapisz się do naszego newslettera!
Obecnie niewykonalny, ale symboliczny aspekt międzynarodowego nakazu aresztowania, wydawanego przez sędziów członkowskich TK druga Izba Przygotowawcza Sądu głęboki sens ma dla narodu ukraińskiego zarówno pełne uznanie szkód poniesionych przez Rosję, jak i delegitymizacja przywództwa Putina przed społecznością międzynarodową. Zarzut rozciąga się również poza Ukrainę i dotyczy dyplomatów, rosyjskich dysydentów, personelu wojskowego i rosyjskich rodzin zaangażowanych w publicznie udokumentowaną operację przekazywania dzieci.
Nakaz aresztowania szefa Kremla zmienia również pole gry dla wszystkich aktorów państwowych, którzy są zajęci znalezieniem politycznego rozwiązania zawieszenie broni między dwoma pretendentami. Z pewnością toczy się ostrożna dyskusja wokół kwestii, czy organ polityczny ONZ powinien korzystać ze swojego autorytetu, zgodnie z rozdziałem VII Karty Narodów Zjednoczonych o działaniach w związku z zagrożeniem pokoju, naruszeniem pokoju i aktami agresji, zwrócenie się do członków Międzynarodowego Trybunału Karnego o wstrzymanie śledztw w sprawie Putina w celu ochrony równowagi między utrzymaniem pokoju a bezpieczeństwem międzynarodowym. Statut Rzymski zezwala Radzie Bezpieczeństwa na zawieszenie wszystkich postępowań karnych na okres dwunastu miesięcy; na końcu. organ polityczny ONZ może zawsze odnowić zawieszenie na okres jednego roku, ale może kontynuować to odnawianie sine die.
Teraz Moskwa mogłaby z wiarygodnego powodu dążyć do takiego rozwiązania; w zamian za poparcie stanowiska władz moskiewskich w sprawie zawieszenia, inne państwa członkowskie RB ONZ mogłyby zyskać pretekst, by skłonić Rosję do wycofania wojsk z terytorium Ukrainy lub przynajmniej uzyskać nieosiągalne w innym przypadku ustępstwa. Mogłoby to jednak kolidować z opozycją zarówno ze strony Ukrainy, jak i organizacji pozarządowych walczących w obronie sfery praw człowieka, które oczywiście wyrażałyby całkowity sprzeciw wobec takiego wysiłku, w którym niektóre państwa mogłyby to uznać za zobowiązanie, na poziomie moralnym nie do zaakceptowania zamiana sprawiedliwości na pokój. Wydawałoby się możliwe, że Kreml, który nigdy nie uznał MTK, zgodzi się otworzyć drzwi do takiego rozwiązania, dając tym samym międzynarodowemu wymiarowi sprawiedliwości nienależne uznanie.
Choć w tonie pomniejszym, uważa się za istotne, aby list gończy trafił do rosyjskiej opinii publicznej, sprzyjając w ten sposób opozycji reżimu Putina, aby ożywić to, co nastąpi po upadku Putina. Mandat ten – który odnosi się do kwestii deportacji, przesiedleń, nielegalnych przetrzymywania dzieci ukraińskich z okupowanych terenów Ukrainy do Rosji, przypominając, że przekazywanie, bezpośrednio lub pośrednio, przez mocarstwo okupacyjne części ludności cywilnej jest uważane za nielegalne – przedstawia narrację wysiłków dwóch stron, które otrzymały ten mandat, aby przedstawić rosyjskiej opinii publicznej program transferu będący częścią operacji humanitarnej. Prezes Międzynarodowego Trybunału Karnego dała do zrozumienia, że świadomość społeczna o nakazach może przyczynić się do zapobieżenia popełnianiu kolejnych przestępstw.
Głaz zbrodni wojennych oskarżenia przeciwko Putin e Lwowa-Bełowa może skłonić rosyjskie rodziny, którym powierzono ukraińskie dzieci, do odejścia od realizacji planowanego przez Kreml programu opieki zastępczej lub adopcji dzieci deportowanych z Ukrainy.