(autorstwa Vincenzo Gaglione) 9 kwietnia 1865 roku, za panowania Wiktora Emanuela II, przy Ministerstwie Marynarki Wojennej utworzono Centralny Urząd Meteorologiczny. W związku z tym od 1 kwietnia 1866 roku około dwudziestu nadmorskich stacji meteorologicznych zaczęło przekazywać do Urzędu obserwacje meteorologiczne drogą telegraficzną, co umożliwiło połączenie z obserwacjami napływającymi z urzędów centralnych.
francuskich i brytyjskich, przekazując je do Genui, Livorno, Neapolu, Palermo, Messyny i Ankony, gdzie władze lokalne wydały prognozy pogody. Zatem do czasu wykonania dekretu królewskiego nr. nr 3534 z dnia 26 listopada 1876 r., ustanawiające Królewskie Centralne Biuro Meteorologii z siedzibą w Collegio Romano w Rzymie.
Na zdjęciu południowa fasada Kolegium Rzymskiego na rycinie z XIX wieku. Do południowo – wschodniego narożnika budowli dobudowano pod koniec XVIII wieku dobrze widoczną na pierwszym planie wieżę Calandrelli.
Centralne Biuro Meteorologiczne świadczyło usługi obserwacyjne, analizy synoptyczne stanu pogody, „wróżby” (dzisiejsze prognozy) i klimatologię na terenie całego kraju.
Niemal równocześnie, od 1 sierpnia 1880 roku, Instytut Hydrograficzny Marynarki Wojennej rozpoczął realizację pożytecznego zadania Służby Meteorologicznej dla żeglugi morskiej. Wraz z upowszechnieniem się samolotu na początku XX wieku, od razu stało się jasne, jak znaczący wpływ warunków meteorologicznych na czynności lotnicze ma miejsce. Dlatego też z coraz większym naciskiem odczuwano potrzebę posiadania dogłębnej wiedzy na temat budowy atmosfery w jej trójwymiarowości i zaczęliśmy szukać sposobów na „zbadanie” atmosfery w najwyższych warstwach. W tym celu utworzono dekretem królewskim nr. nr 455 z dnia 27 lutego 1913 r., Królewska Włoska Służba Aerologiczna, z zadaniem gromadzenia danych atmosferycznych na wysokościach dla celów lotniczych i morskich; służba ta była emanacją Włoskiego Komitetu Talasograficznego. Wcześniej, w maju 1911 r., w Obserwatorium Lotniczym Vigna di Valle powołano kierownictwo techniczne, które stało się „Królewską Główną Stacją Aerologiczną”.
Jej budowę datuje się właściwie na czerwiec 1909 r., jednak intuicją umieszczenia budowli na wysokości 260 m n.p.m. był pomysł majora Maurizio Mario Morisa, dowódcy Brygady Fotograficznej 3. Pułku Inżynierów Specjalistycznych, już w 1905 r. Żołnierz Armii Królewskiej zrozumiał rolę pomocy meteorologicznej dla celów żeglugi powietrznej i dlatego podjął starania o jak najszybsze powołanie Centrum Aeronautyki Lotniczej. Jezioro Bracciano było idealne do jego doświadczeń aerostatycznych, dlatego w 1907 roku major Moris poparł projekt budowy pierwszego obserwatorium do badań atmosfery, powierzając je porucznikowi Attilio Cristofaro Ferrari, przyszłemu szefowi inżynierów lotniczych. Obserwacje atmosfery powinny były wesprzeć między innymi pionierskie działania lotnicze, które przeprowadzono w Stoczni Doświadczalnej Sterowców nad brzegiem jeziora, dziś na lotnisku „Luigi Bourlot”, w którym nadal mieści się Muzeum Historyczne Siły Powietrzne.
Pierwsze kroki na froncie meteorologicznym stawiano od 6 listopada 1902 roku, czyli od daty pierwszego aerologicznego badania atmosfery przy użyciu balonów wyposażonych w sprzęt instrumentalny. Historyczny dzień, w którym dokonano rejestracji ciśnienia, temperatury, a także licznych obserwacji dotyczących widoczności Słońca i położenia chmur.
Osiem lat później, w maju 1910 roku, dzięki namowom majora Morisa, Obserwatorium rozpoczęło swoją regularną działalność i stąd, przynajmniej idealnie, można prześledzić początki historii Służby Meteorologicznej Sił Powietrznych.
W wyniku koordynacji, jaka miała miejsce w 1911 r. pomiędzy różnymi organami zajmującymi się wówczas meteorologią, w 1912 r. Obserwatorium Wojskowe Vigna di Valle otrzymało nazwę Królewskiej Głównej Stacji Aerologicznej, pełniąc w kolejnych latach wiodącą rolę. Służba Aerologiczna, oficjalnie utworzona zgodnie z dekretem królewskim nr. 455 z dnia 27 lutego 1913 r. W dniu 3 lipca 1913 r. sporządzono rozporządzenie w sprawie funkcjonowania Sekcji Omensu w Centralnym Urzędzie Meteorologicznym, która miałaby pełnić funkcję ośrodka koordynującego prognozy pogody w interesie rolnictwa oraz żeglugi powietrznej i morskiej . Tak rozpoczęła się historia Państwowej Służby Meteorologicznej, której specyficzne zainteresowania „operacyjne” pokrywały się niemal wyłącznie z interesami organów wojskowych.
Wystrzelenie balonów pilotowych służących do pomiarów meteorologicznych – Fot. Aeronautica Militare
Wielka Wojna była poligonem doświadczalnym dla wszelkiego rodzaju broni i urządzeń wojennych, o ile gwarantowały one przewagę na polu bitwy. Dlatego też ogromne znaczenie nabrały działań w zakresie obserwacji i prognoz lotniczych i naziemnych, które przyczyniły się do ustalenia najlepszych warunków w terenie. Doświadczenia I wojny światowej pozwoliły zrozumieć potrzebę powszechnego współdziałania służb odpowiedzialnych za monitorowanie warunków meteorologicznych.
28 marca 1923 r. utworzono Regia Aeronautica jako autonomiczną siłę. Dekret Królewski nr był zatem zasadniczy. nr 3165 z dnia 30 grudnia 1923 r. z tytułem „Reorganizacja służb meteorologicznych i geofizycznych”, w drodze której: likwiduje się część obserwatoriów meteorologicznych i geodynamicznych; Królewskie Centralne Biuro Meteorologii i Geodynamiki przyjmuje nazwę Królewskie Biuro Meteorologii i Geofizyki, a obserwatoria meteorologiczne i geodynamiczne przyjmują nazwę Królewskie Obserwatoria Geofizyczne; Organiczne role Centrali, obserwatoriów geodynamicznych i górskich nazywane są organiczną rolą personelu przypisanego do służb meteorologicznych i geofizycznych.
Królewskie Biuro Meteorologiczne na mocy dekretu królewskiego nr. 1431 z dnia 2 lipca 1925 r., obowiązująca nadal, została zreorganizowana na zasadzie międzyresortowej, jako Państwowa Służba Meteorologiczna „Biuro Omens” podlegające Komisariatowi ds. Aeronautyki.
Dekretem królewskim przeniesiono Biuro Omens do Komisariatu Sił Powietrznych (którego budżet ważył w stosunku do budżetu Ministerstwa Spraw Zagranicznych zmierzającego do usunięcia go z Ministerstwa Wojny, które 30 sierpnia stało się ministerstwem autonomicznym). Biuro wchłonęło Sekcję Aerologiczną Wyższej Dyrekcji Inżynierii i Budownictwa Lotniczego, a jej dyrektorem został prof. Filippo Eredia, pracownik niewojskowy
tara. W 1930 r. Służbę Meteorologiczną włączono do Ministerstwa Wojny, a w 1931 r. przeniesiono ją do nowego kompleksu budynków Palazzo Aeronautica. Personel już aktywny był cywilem, ale nowo zatrudniony personel był rekrutowany w drodze konkursu kariery wojskowej. Po różnych perypetiach, w latach 1934-1938, Służba nabrała jednolitej konotacji w ramach Królewskich Sił Powietrznych i została włączona do Centralnego Biura Pomocy Lotniczej Telekomunikacji.
Z ustawą nr. 900 z 19 maja 1939 r. nastąpiła masowa militaryzacja całego sektora; w konsekwencji 28 sierpnia 1942 r. Centralny Urząd Pomocy Lotniczej Telekomunikacji stał się Inspektoratem Telekomunikacji i Pomocy Lotniczej, w ramach którego funkcjonowała centralna część Służby Meteorologicznej. Komponent peryferyjny tworzyły Okręgowe Biura Meteorologiczne, Doświadczalne Obserwatoria Naukowe Meteorologii Lotniczej, Lotnicze Biura Meteorologiczne, Stacje Meteorologiczne i Punkty Informacji Meteorologicznej.
W 1950 r., wraz z ratyfikacją przez Włochy członkostwa w Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO), centralna rola Służby stała się oficjalna8. WMO proszona jest o promowanie:
- współpraca międzynarodowa w celu utworzenia sieci stacji w celu prowadzenia badań meteorologicznych i ułatwienia wymiany informacji meteorologicznych;
- zakładanie i utrzymywanie ośrodków prognoz pogody dla celów transportu, problemów wodnych, rolnictwa i innej działalności człowieka;
- standaryzacja badań meteorologicznych w celu ujednolicenia obserwacji;
- badania w dziedzinie meteorologii.
W 1978 roku operacyjne centra techniczne Służby zostały skupione w Narodowym Centrum Meteorologii i Klimatologii Lotniczej (CNMCA) z siedzibą w Rzymie, a następnie w Pratica di Mare, na drugim co do wielkości lotnisku wojskowym w Europie, po Ramstein w Niemczech. Narodowe Centrum Meteorologii i Klimatologii Lotniczej zajmuje się gromadzeniem, przetwarzaniem i rozpowszechnianiem danych i produktów meteorologicznych (analiz, prognoz, ostrzeżeń itp.) na terenie całego kraju.
Zasadnicza zmiana Biura Omens w fizjologiczny komponent Sił Zbrojnych uniemożliwiła utworzenie we Włoszech, w odróżnieniu od innych krajów europejskich, cywilnej struktury meteorologicznej, a jej zadania i funkcje przejęła Służba Meteorologiczna Sił Powietrznych10. W ten sposób skonsolidowane zostały zadania stojące na rzecz społeczności obywatelskiej i pozostają one nadal, w szczególności w sektorze ochrony ludności i ochrony życia ludzkiego na morzu oraz w innych ważnych dziedzinach, takich jak badania naukowe, informacja, środowisko, transport, rolnictwo i eksploatacja energii.