Włochy zajmują przedostatnie miejsce w Europie pod względem liczby młodych ludzi z wykształceniem wyższym. Jednak edukacja musi ponownie stać się siłą napędową mobilności społecznej. Kapitał ludzki jako możliwy obszar działania na rzecz prężnego wyjścia z obecnej fazy kryzysowej.Kontynuacja badania reakcji naszego kraju na pandemię wraz z trzecim raportem Agi-Censis poświęconym światu uniwersytetów.
Chociaż liczba rejestracji ponownie zaczęła rosnąć, pozostaje wiele do zrobienia, aby wypełnić lukę dzielącą nas od dużych krajów europejskich. Tak naprawdę, aby dorównać średniej europejskiej, co roku potrzeba byłoby o 7 tysięcy zarejestrowanych więcej zarejestrowanych osób. Należy pomóc krajowemu systemowi uniwersyteckiemu, któremu w sumie udało się powstrzymać falę uderzeniową pandemiiusuwanie krytycznych problemów wewnętrznych i zewnętrznych, także dlatego, że edukacja odgrywa decydującą rolę w zwiększaniu mobilności społecznej osobnika. Z tego wynika trzeci raport Agi-Censis, opracowany w ramach projektu «Włochy w stresie. Dziennik przejścia 2020», którego celem jest analiza trudności, jakie Włochy niosą ze sobą z przeszłości, odsłoniętych nerwów, które doprowadziły do braku przygotowania, aby jak najlepiej poradzić sobie z sytuacją nadzwyczajną związaną z epidemią Covid-19, i konstruktywnie spojrzeć w przyszłość.
W roku akademickim 2019-2020 potwierdzono wzrost liczby przyjęć na włoskich uniwersytetach: +3,2% w porównaniu do roku poprzedniego. Po dekadzie spadków pozytywny trend zapoczątkowany rokiem akademickim 2014–2015 był kontynuowany. W ostatnim roku akademickim 51,8% młodych Włochów w tym samym wieku miało status studenta pierwszego roku uniwersytetu, w porównaniu ze średnią w UE 28 wynoszącą 58,7%. Dla Włoch zrównanie się ze średnią europejską do 2025 r. oznaczałoby możliwość liczenia średniorocznego wzrostu liczby studentów wynoszącego 2,2%, co w wartości bezwzględnej odpowiada liczbie około 7.000 2,6 więcej studentów lub 8.500%, gdyby celem było osiągnięcie odsetka zarejestrowanych studentów we Francji (+49 osób rocznie). W przeliczeniu pieniężnym wzrost ten można szacować na kwotę dodatkowych wydatków, w pierwszym przypadku na ponad 59 mln euro rocznie, a w drugim na XNUMX mln euro.
Zacznijmy jednak od niekorzystnej sytuacji: Włochy zajmują przedostatnie miejsce w Europie pod względem liczby młodych ludzi z wyższym wykształceniem. W 2019 r. Włosi w wieku od 25 do 34 lat posiadający wykształcenie wyższe stanowili 27,7% ogółu, czyli o 13,1 punktu procentowego mniej niż średnia w UE 28, wynosząca 40,8%. Dane plasują nas na przedostatnim miejscu: po Włoszech tylko Rumunia z 25,5%.
Niski odsetek młodych ludzi z wyższym wykształceniem jest także konsekwencją ograniczonej dostępności krótkich cykli i zawodowych studiów wyższych, zarówno uniwersyteckich, jak i pozauniwersyteckich, co jest bardziej powszechne za granicą niż we Włoszech.. Konieczne jest zatem zorganizowanie szerszego i bardziej złożonego systemu kształcenia na poziomie wyższym. Tempo przejścia ze szkoły średniej na studia w roku akademickim Lata 2018-2019 stanowiło 50,4% studentów, którzy uzyskali dyplom w tym samym roku. Pozostała część, która nie podjęła studiów (49,6%), w większości szukała pracy, a minimalna część prawdopodobnie kontynuowała studia na kierunkach policealnych lub wyższych alternatywnych wobec uniwersytetu.
Edukacja odgrywa decydującą rolę w zwiększaniu mobilności społecznej, czyli możliwości wykorzystania przez jednostkę swojego potencjału, niezależnie od jej pochodzenia społeczno-ekonomicznego. Globalny Indeks Mobilności Społecznej 2020 plasuje Włochy na 34. miejscu w międzynarodowym rankingu obliczonym na 82 kraje, po Izraelu i przed Urugją, ale daleko im do Danii, Norwegii i Szwecji, które zajmują trzy czołowe miejsca. Od pewnego czasu w naszym kraju edukacja uniwersytecka zmniejszyła swoją siłę jako głównego motoru mobilności społecznej. Najnowsze dostępne dane wskazują, że jedynie 30% Włochów w wieku 44–13,9 lat to absolwenci, których rodzice nie posiadają odpowiednich kwalifikacji, w porównaniu ze średnią OECD wynoszącą 32,3%. Dlatego potrzebujemy odpowiednich interwencji w zakresie poradnictwa, inwestycji i zasobów na rzecz prawa do edukacji, aby zagwarantować wszystkim równe szanse.
W 2018 r. na szkolnictwo wyższe we Włoszech wydano 0,3% PKB, czyli mniej niż we wszystkich pozostałych 27 państwach członkowskich UE. W roku akademickim 2018-2019 beneficjentami stypendium było zaledwie 11,7% zapisanych na studia, a odsetek ten nie rozkłada się równomiernie na obszarze (spada do 9,1% na północnym zachodzie i w centrum i wzrasta do 13,4% na na północnym wschodzie i 15,3% na południu). Po raz kolejny ujawnia się dystans dzielący Włochy od pozostałych krajów członkowskich UE. Ograniczona podaż stypendiów obciąża rodziny studentów, z których pochodzą, inwestycją w kształcenie uniwersyteckie, których dochody, już uszczuplone w latach kryzysu gospodarczego, zostały dodatkowo zagrożone przez pandemię.