Kamu İdaremizin (ÖİB) ödeme süreleri kısalsa da ticari borç stoku sürekli artıyor ve 52 milyar avroya yaklaştı. Belirttiğimiz miktar, cari kısmı içeriyor ancak sermaye hesabını içermiyor; çok basit bir tahminle, başka bir 6/7 milyar avroya tekabül edecek. Bu, 2020 yılına ilişkin Eurostat verilerini analiz eden CGIA Araştırma Ofisi tarafından belirtildi.
Neden geç ödemeler azalsa da toplam borç büyümeye devam ediyor? Çünkü birçok ödeme hâlâ yapılmadı; dolayısıyla ödenmeyen bu borçlar geçmiş yıllarda biriken borç stokunu artırıyor. Örneğin Ekonomi ve Maliye Bakanlığı'nın (MEF) geçen hafta sunduğu verilere göre, ÖİB'miz geçen yıl tedarikçilerinden toplam 152,7 milyar avroluk fatura aldı ancak 142,7 milyar avro ödeyerek ticari borcun bir kat daha artmasına katkıda bulundu. 10 milyar euro.
• Avrupa'da kimse bizden daha kötü olamaz
Eurostat'a göre son yıllarda KA'mızın mevcut kısmının ticari borcu artmaya devam ediyor. 2017'de 45,2 milyar euro iken ertesi yıl 46,9'a, 48,9'da ise 2019 milyara yükseldi. Geçen yıl ise 51,9 milyar euro olarak gerçekleşti (bkz. Grafik 1); Bu kaçırılan ödemeler ulusal GSYİH ile karşılaştırıldığında, İtalya'da görülme oranı yüzde 3,1'dir: 27 AB ülkesinin tamamı arasındaki en kötü rakam (bkz. Grafik 2). Başlıca ticari rakiplerimiz arasında, İspanya'nın yüzde 0,8'lik (mutlak anlamda borç 9,5 milyar avroya eşit) çok az bir payına, Fransa'nın yüzde 1,4'üne (33,2 milyar avro) ve Almanya'nın yüzde 1,6'sına (54,2 milyar avro) sahip olduğuna dikkat çekiyoruz. Az önce bahsettiğimiz ülkeler arasında salgının korkunç yıllık döneminde sadece cari ticari borçların azaldığının da altını çizmek gerekiyor. Ancak İtalya'da büyümeye devam ettiler ve 6'a kıyasla yüzde +2019 endişe verici bir artış kaydettiler (mutlak değerler +3 milyar avroya eşit).
• AB Mahkemesi tarafından defalarca reddedildik
Avrupa Adalet Divanı, 28 Ocak 2020'de yayınladığı kararla İtalya'nın bu maddeyi ihlal ettiğini belirtti. Kamu idareleri ile özel şirketler arasındaki ticari işlemlerde ödeme sürelerine ilişkin 4/2011 sayılı AB Direktifi'nin 7'üncü maddesi. Son yıllarda faturaların ödenmesindeki ortalama gecikmeler azalmış olsa da, Avrupa Komisyonu geçen hafta Draghi Hükümeti'ne 10 yıl önce onaylanan Avrupa direktifinin hükümlerine uyulmaması nedeniyle resmi bir ihbar mektubu gönderdi. Son olarak, ülkemiz aleyhine halen açık olan bir diğer prosedür, toplum düzeyinde son ödeme süresinin 45 gün olmasına karşın, 30 günlük bir ödeme süresi öngören kamu ihaleleri kanunu ile ilgilidir.
• Çözüm? Ticari kredilerle vergi borçlarını otomatik olarak mahsup edin
Pek çok KOBİ'yi teste tabi tutan bu asırlık sorunu çözmek için CGIA'nın yapması gereken tek şey var: bir şirket tarafından KOBİ'lere tahakkuk ettirilen belirli likit ve tahsil edilebilir krediler arasında kuru, doğrudan ve evrensel tazminatın yasayla sağlanması. PA ve hazineye ödemesi gereken vergi ve katkı borçları. Bu otomatizm sayesinde onlarca yıldır üzerinde durduğumuz bir sorunu çözmüş olacağız. Aslında, mevcut likidite olmadan birçok zanaatkar ve bir o kadar da küçük girişimci kendilerini ciddi zorluklarla karşı karşıya buluyor ve paradoksal olarak, borçlar nedeniyle değil, henüz tahsil edilmemiş çok fazla kredi nedeniyle işlerini kalıcı olarak kapatmak zorunda kalma riskiyle karşı karşıya kalıyor.
• İnşaat sektöründe faturayı ödemek yerine fatura düzenlemek giderek zorlaşıyor
Fatura kesildikten sonraki ortalama ödeme süreleri kısalmış olsa da sorun hala çözülmedi. Örneğin inşaat sektöründe müteahhitlik firmaları fatura kesemeden yaşadıkları gecikmeleri raporlamaya devam ediyor; işin tamamlandığı an ile vergi belgesinin gönderildiği tarih arasında gerçekleşen bir dizi prosedür nedeniyle ödeme sürelerini uzatan bir durum. Somut bir vaka mı? Örneğin ihale makamı bir belediye ise, inşaat sahası bittiğinde müteahhit firmanın son Sal'ı (işlerin ilerleme durumu) iş müdürüne sunması gerekir. İkincisi bunu onaylamalı ve daha sonra gerçekleştirilen çalışma ile spesifikasyonlarda öngörülenler arasındaki uygunluğu doğrulamalıdır. Hiçbir şikayette bulunulmaması koşuluyla, ancak bu adımların "tamamlanmasından" sonra yetkili belediye ofisi yeşil ışık yakarak yüklenicinin faturayı iletmesine izin verir. Ancak bu prosedürlerin tamamlanması aynı zamanda MEF platformunun kaydedemediği ancak son yıllarda önemli ölçüde genişleyen ve birçok şirketin bina dünyasına girmesine neden olan aylar ve gecikmeler gerektiriyor.
• Yalnızca sağlık hizmetleri ve ulusal kamu kurumları doğru şekilde ödeme yapar
Ortalama olarak daha erdemli hale gelmiş olsalar da birçok kamu sektörü, kanun hükümlerine göre müvekkillerine geç ödeme yapmaya devam ediyor. Geçen hafta yayınlanan MEF verilerine göre, 2020 yılında Devlet İdareleri faturayı aldıktan sonra ortalama 55 gün sonra, yerel yönetimler (Belediyeler, Belediyeler Birliği ve Dağ Toplulukları) 50 gün sonra ve özerk Bölgeler-İller ve diğer kurumlar ( (çoğunlukla vakıflar) 30 yaşın biraz üzerindedir. Yasanın, bu sektörler için ödemenin faturanın alınmasından itibaren 30 gün içinde yapılması gerektiğini öngördüğünü hatırlatırız. Ancak geçen yıl yasaya uyan yegane 2 sektör, tedarikçilere ortalama 60 gün sonra 45 gün içinde ödeme yapabilse de sağlık hizmetleri ve ulusal kamu kurumları (Ticaret Odaları, Devlet Tekelleri, İtalya Bankası, Postane) oldu. Ofis, Üniversite, Cassa Depositi e Prestiti vb.), ortalama 28 gün süre ile, bu sektör için mevzuatın belirlediği son tarihten 2 gün önce.
• Paradoks: borcun miktarı bilinmiyor ve MEF platformunu kullananlar da bilinmiyor
ÖİB'ye çalışan şirketlerin birkaç yıldır elektronik fatura düzenleme yasal zorunluluğu olmasına rağmen henüz ülkemizin ticari borcunun ne kadar olduğunu tam olarak söyleyebilen yok. Bu ticari işlemlerde ödemeler nasıl işliyor? Tedarikçi elektronik faturayı düzenlediğinde, Ekonomi ve Maliye Bakanlığı tarafından kontrol edilen ve SdI (Değişim Sistemi) adı verilen bir platformdan geçerek faturayı hitap ettiği kamu kurum veya yapısına yönlendirir. Elektronik fatura verileri, ÖİB'nin ticari işlemlerine atfedilebilen tüm ödemeleri kaydetmesi gereken Ticari Kredi Platformu (PCC) tarafından alınır. Tüm işlemleri engellemeye çalışmak amacıyla, kamu kurumlarının tahsilat ve ödemelerinin elektronik olarak tespit edilmesine yönelik bir sistem olan Siope+ kuruldu. Siope+'ı beslemek için tüm kamu idarelerinin tahsilat ve ödemeleri yalnızca elektronik ortamda yapması gerekiyor. Her ne kadar bu prosedür kademeli olarak başlamış ve Temmuz 2017'den itibaren tam olarak işler hale gelmiş olsa da, MEF hâlâ tüm kamu idarelerinin tedarikçilerine olan toplam ticari borcunun ne kadar olduğunu bilmiyor; bunun nedeni büyük olasılıkla kamu müşterilerinin büyük bir kısmının, özellikle de çevre birimlerinin olmasıdır. , platformdan geçmeden ve yasaların belirlediği sürelerin çok ötesinde son tarihlerle ödeme yapmaya devam edin.