Rada Ministrów zatwierdziła, na wniosek Ministra Sprawiedliwości Carlo Nordio, dekret z mocą ustawy z dwoma interwencjami dotyczącymi systemu penitencjarnego i reformy procesu karnego.
Pierwszy punkt przepisu ma na celu zapewnienie – w terminie do 8 listopada wskazanym przez Trybunał Konstytucyjny Sejmowi – odpowiedzi na ostrzeżenie zawarte w zarządzeniu nr. 97 z 2021 r. w sprawie zakazu zasiłków penitencjarnych skazanym za poważne przestępstwa niewspółpracujące z prawem. W tekście wskazano rygorystyczne wymogi dotyczące uznania ustaleń sędziów Kolegium, a jednocześnie uniemożliwienia dopuszczenia do środków premiowych podmiotów, które mogą nadal mieć powiązania z kontekstem karnym pochodzenia. Dekret w pełni uwzględnia projektowane przepisy prawa – w odniesieniu do art. 4bis systemu penitencjarnego – zatwierdzony już przez Izbę Poselską w ostatniej kadencji i skupia się przede wszystkim na warunkach przyznawania tych świadczeń: dla skazanych za tzw. utrudnienia, dobre zachowanie więzienne czy sam udział w leczeniu niewystarczające, ale wprowadzane są określone elementy, które pozwalają wykluczyć faktyczność powiązań z przestępczością zorganizowaną lub ryzyko ponownego nawiązania takich kontaktów.
Brak zatem automatyzmu w mechanizmie przyznawania świadczeń penitencjarnych, zgodnie ze wskazaniami Trybunału Konstytucyjnego, ale gwarancje bezpieczeństwa zapewnia także wzmocniona procedura oceny wniosków, która przewiduje również obowiązek po stronie sędziego wizytatora uzyskać wiele opinii, w tym Narodowego Prokuratora Antymafijnego i Antyterrorystycznego. Ponadto tekst wprowadza zmiany dotyczące udzielenia warunkowego zwolnienia (wniosek można złożyć po odbyciu 30 lat pozbawienia wolności) oraz przewiduje zasadę przejściową dla skazanych, którzy popełnili przestępstwa przed wejściem w życie reformy.
Drugi punkt dekretu z mocą ustawy dotyczy reformy procesu karnego i systemu sankcji. W obliczu obaw zgłaszanych przez operatorów wymiaru sprawiedliwości, co do wpływu nowych przepisów, odroczenie wejścia w życie dekretu z mocą ustawy nr. 150/2022 na okres nieprzekraczający dwóch miesięcy.
Odroczenie umożliwi dopracowanie już rozpoczętych środków organizacyjnych i odpowiednie wsparcie technologiczne, zagwarantowanie urzędom sądowym najlepszych warunków do pełnego, terminowego i skutecznego wdrożenia zatwierdzonej już reformy, a także ocenę przyjęcia dalszych przepisów przejściowych . W tym celu w Ministerstwie Sprawiedliwości utworzono już specjalną grupę zadaniową, składającą się z szefów wszystkich zaangażowanych departamentów Ministerstwa Sprawiedliwości.
Dekret ustawodawczy dotyczący procesu karnego i systemu sankcji stanowi kamień milowy PNRR i musi wejść w życie nie później niż 30 grudnia 2022 r., aby zapewnić przestrzeganie terminów i zobowiązań podjętych wobec Europy.